Πέμπτη 29 Ιανουαρίου 2009

Άραγε διαβάζουμε τους κλασικούς;




Μια διαφορετική λίστα.




Δεν θα σας δώσουμε την λίστα με τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία στη βιβλιοθήκη μας. Άλλωστε δεν διαφοροποιείται από εκείνες των εφημερίδων, των κεντρικών βιβλιοπωλείων και των υπαίθριων πάγκων. Βαρετή ομοιομορφία καμιά δεκαριά τίτλων… Θα σας δώσουμε μια διαφορετική λίστα που διαφοροποιείται από τις επιλογές και τις τάσεις της αγοράς. Στα λογοτεχνικά σεμινάρια της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών ο κύκλος «Ξαναδιαβάζοντας τους κλασικούς» ξεκίνησε ζεστά με την «Μαντάμ Μποβαρύ» του Φλομπέρ, έφτασε στο αδιαχώρητο με τους «Δαιμονισμένους» του Ντοστογιέφσκι και ισορρόπησε με την «Λολίτα» του Ναμπόκοφ» (ακολουθούν Ε.Μ. Φόρστερ, Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, Πωλ Μπόουλς, Τζων Φάουλς).
Ποτέ ξανά δεν είχαμε τόση προσέλευση σε παλιότερους λογοτεχνικούς κύκλους. Διαβάζονται όμως οι κλασικοί; Στους «Δαιμονισμένους» κανείς -από τους εκατό βιβλιόφιλους- δεν το είχε διαβάσει, με την αφεντιά μου να το πρωτοδιαβάζει ως εισηγητής. Μήπως οι κλασικοί έχουν το αυτονόητο του αδιάβαστου; Μήπως δικαιώνεται ο Πιέρ Μπαγιάρ για το πώς να μιλάμε για βιβλία που δεν έχουμε διαβάσει; Καλό, βέβαια, να έχουμε μια γενική εικόνα της λογοτεχνικής επικράτειας αλλά μόνον η ουσιαστική επαφή με το κείμενο μπορεί να ωφελήσει πνευματικά και ψυχικά.

Τα μυθιστορήματα που επιλέξαμε προέρχονται από κατοχυρωμένες λίστες. Δυτικοί κανόνες αποφάνθηκαν για την λογοτεχνική τους αξία, το περιεχόμενο και τη δύναμη που τα επιβάλλει ως τις μέρες μας. Η «Μαντάμ Μποβαρύ», μπορεί να σοκάρισε με την απιστία της, την εποχή που εκδόθηκε, σήμερα όμως τρομάζει με την καταναλωτική μανία και την πιστωτική της αναξιοπιστία. Οι «Δαιμονισμένοι» αναδύονται μέσα από διαπλανητικές ιδεολογικές συγκρούσεις και τρομοκρατικές οργανώσεις, ενώ το άρρωστο πάθος για μια δεκατετράχρονη ενός μεσήλικα δεν αποτελεί μια άγνωστη εικόνα ενός σημερινού παιδόφιλου.

Οι κλασικοί βρίσκονται σε διαρκή διαπραγμάτευση με την κοινωνία και τους αναγνώστες και είναι καιρός να αφήσουμε τις αναγνωστικές μουτζούρες και να ξαναγυρίσουμε σε έργα που σημάδεψαν τις ζωές των άλλων αλλά και τις δικές μας. Τα συγκεκριμένα τρία έργα στην εποχή τους είχαν απαγορευτεί, λογοκριθεί και οι συγγραφείς τους οδηγήθηκαν σε δικαστήρια και εξορίες. Οι σημερινοί συγγραφείς απολαμβάνουν δημοσιότητα, κέρδη και κοινωνική αποχαύνωση. Απομένει σε μας να επιλέγουμε βιβλία που δεν μας αδικούν διανοητικά. Από αυτή την άποψη, το διάβασμα των κλασικών, αποτελεί όχι μόνον ένα ασφαλές λογοτεχνικό καταφύγιο αλλά μια και πράξη πνευματικής αντίστασης κόντρα στα «καλύτερα» κάθε χρονιάς που σε λίγα χρόνια θα συμπεριλαμβάνονται στα πιο «ξεχασμένα».





Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή, Σάββατο 10 Ιανουαρίου 2009




4 σχόλια:

  1. «Στους δαιμονισμένους» υποκλίνομαι.
    «Την Μαντάμ Μποβαρί» δεν κατάφερα να τελειώσω.
    Με την «Λολίτα» δεν έχω ακόμα συνουσιαστεί.



    Αυτό που έχω να καταθέσω για τους κλασικούς είναι ότι η καθημερινότητα των ίδιων και των τότε αναγνωστών τους, βιωνόταν σε τελείvς διαφορετικούς ρυθμούς χρονικούς και χωρικούς από τους δικούς μας.
    Η ζωή τους ήταν πολύ πιο slow.
    Οι εικόνες που έβλεπαν είχαν μικρή ποικιλία, αργές εναλλαγές, τα ταξίδια λίγα.
    Τα γραπτά τους αντέγραφαν τους ρυθμούς ζωής.
    Και γι αυτό σε πολλούς από εμάς, παρότι έχουν να πουν τόσο μεγάλες αλήθειες, μας κουράζουν

    Θα σου πω ένα ακόμα μυστικό.
    Χτες συνάντησα το φάντασμα του Ντοστογιέφσκι.
    Έσκυψε στο αυτί και μου ‘πε «αν έγραφα το έγκλημα και τιμωρία το 2009, θα ήταν διακόσες σελίδες μικρότερο.»

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Φίλε μου η τελευταία παράγραφος του άρθρου σου πρέπει να αναρτηθεί στις εισόδους των Βιβλιοπωλείων και των Δημόσιων Βιβλιοθηκών.
    Κι εγώ θα το ξεκινήσω πρώτος - αν έχω με την άδειά σου -.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Φίλε μου διαβαστερέ:

    Για τον Ντοστογιέφσκι ας μην ξεχνάμε ότι έγραφε σε συνέχειες...γι αυτό και το μάκρος παραπήγαινε.

    Όσο για τις φλυαρίες δεν μας έλειψαν ούτε στις μέρες μας. Η σχολή του ανελέητου λυρικού ρεαλισμού έχει χτυπήσει κάτω πολύ κόσμο και σοβαρό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μπορείς να δημοσιεύσεις ό,τι αναρτάται στην ελεύθερη δημοκρατία του διαδικτύου φίλε μου.

    Εσύ ζεις ανάμεσα στα βιβλία, εγώ δουλεύω κυριολεκτικά μέσα σε μια δημόσια βιβλιοθήκη και είναι πολλά που θα μπορούσαμε να πούμε μια μέρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Βρασίδας Καραλής «Αποχαιρετισμός στον Ρόμπερτ»

Βρασίδας Καραλής «Αποχαιρετισμός στον Ρόμπερτ»  μετάφραση: Κατερίνα Σχινά, εκδόσεις Lifo Books, 2023  Γράφει ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης Ένα σπαρ...