Καλοκαιρινά διαβάσματα 2011-διηγήματα

Νουβέλες και διηγήματα

Διάβαζα Τολστόη στο ρωμαίκο σπίτι της Πόλης, όπου έμενα με θέα τον Κεράτιο, και έλεγες ότι συγγένευε η ατμόσφαιρα με εκείνη των ιστοριών του. Οι «Νουβέλες και Διηγήματα» (ΒΗΜΑ) μια επιλογή από τα πρώτα του διηγήματα και τις πιο γνωστές του νουβέλες μου κράτησαν υπέροχη συντροφιά για τρεις μέρες. Ήδη στο 1850 και στην –ειρωνικά χαρακτηριζόμενη-«οικογενειακή ευτυχία» χρησιμοποιεί πρώτο γυναικείο πρόσωπο. Ο «θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» μια κλασική ιστορία θυμίζει τύπους που ακόμη και σήμερα αργοπεθαίνουν από καπιταλιστική υστερία. Η «Σονάτα του Κρόιτσερ» μάθημα γραφής και ψυχογραφίας για τον μαρασμό των σχέσεων. Και όλα μαζί, διαύγεια γραφής, ακρίβεια λόγου, ανάπλαση εποχής και εσωτερικής σκέψης.

Αμέσως μετά Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης «Τα ρόδιν’ ακρογιάλια και Βαρδιανός στα σπόρκα». (ΒΗΜΑ). Στο δεύτερο υπάρχει και το στοιχείο της μεταμφίεσης μιας μάνα που ντύνεται άντρας για να προσεγγίσει το αποκλεισμένο της παιδί που κρατείται μαζί με άλλους ταξιδιώτες σε ένα νησάκι γιατί είναι πιθανώς χολεριασμένοι. Παρά το γεγονός ότι επιστρέφω στον Σκιαθίτη μέσα από το πεντάτομο έργο του στις εκδόσεις ΔΟΜΟΣ, δεν μπορείς να το πάρεις μαζί σου λόγω όγκο. Με βόλεψε λοιπόν η έκδοσή τους από το ΒΗΜΑ. Ο Παπαδιαμάντης είναι σαν το 3-D. Λέξεις, εικόνες, σκηνές, βγαίνουν τόσο έντονα μπροστά σου που λες ότι εισβάλλεις σε μια αποκαλυπτική εποχή όπου όλα αποκαλύπτονται σαν μυστικά καλά κρατημένα. Δυο τρεις λέξεις άγνωστες (αν και λαμπερές από τα συμφραζόμενα) τις βρήκα σε ένα Λεξικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης του Δημητράκου (1943) αιχμαλωτισμένο από βακτήρια στον μπουφέ του Πολίτικου σαλονιού.

«Σκληρά παιχνίδια για σκληρά αγόρια» του Will Self (Οξύ 1999). Ο Βρετανός συγγραφέας μου αρέσει για την παράνοια, την κατάθλιψη, την μαυρίλα που βγάζει ενώ κάνει το κέφι του. Γελούσα και ανέπνεα βαθιά για να δραπετεύσω από τις ιστορίες τρέλας και απόγνωσης ειδικά με τις «Μια ιστορία για την Ευρώπη» και το «Βραβείο παιδεραστίας». Η τύχη του θολή στην Ελλάδα, δυσμετάφραστος λόγω ιδιωματικού ύφους αλλά και απρόσιτος λόγω ιδιοσυγκρασίας.

Η Λένα Κιτσοπούλου με τις ιστορίες της «Μεγάλοι Δρόμοι» (Μεταίχμιο 2010) στέκεται πιο κοντά στον Βρετανό παρότι εκείνος εντάσσει τις ιστορίες σε αναγνωρίσιμα πλαίσια εποχής και χώρων. Η Κιτσοπούλου εμμένει στην ακρότητα, στο απόλυτο περιθώριο ενώ η αθυροστομία των ηρώων τείνει προς ένα πεισματικό λογοτεχνικό ιδίωμα. Παλεύει να αποδιώξει την γυναικίλα από τα γραπτά της.

Κώστας Καβανόζης «Όλο το φως απ’ τα φεγγάρια» (Πατάκης 2010). Φιλόλογος που αξιοποιεί τη γλωσσική του επάρκεια μερικές φορές εις βάρος της δράσης. Έχει ωστόσο μια οραματική διάσταση σε αυτά που περιγράφει και πολλές φορές προσεγγίζει γειτονιές της Ζυράνας Ζατέλη.

Albert Cossery «Ξεχασμένοι από το Θεό» (Printa 2001) Γεννημένος στο Κάιρο το 1913, έζησε στην Γαλλία περιγράφοντας την Αίγυπτο στα μέσα του περασμένου αιώνα χωρίς εξωτισμούς αλλά με έναν σκληρό ρεαλισμό. Ξεχασμένος και από αναγνώστες τον αναζήτησα από ενδιαφέρον για την χώρα και όσα περνάει το τελευταίο διάστημα.