Ένας Ντίκενς για το σήμερα

Τι μπορεί να φέρνει στον 21^ο αιώνα ένας Βικτοριανός συγγραφέας του 19^ου αιώνα, που οι περισσότεροι τον διαβάσαμε στον 20^ο; Ως συγγραφέας ο Ντίκενς αποτελεί το απόλυτο πρότυπο: κέρδιζε πολλά χρήματα, τα βιβλία του λατρεύονταν και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, έκανε ακριβοπληρωμένες δημόσιες αναγνώσεις. Ήταν γενναιόδωρος με τους στερημένους αλλά και σκληρός με τους συγγενείς του, νοιαζόταν για το αναγνωστικό κοινό, κατανοούσε τις ανάγκες του.

Στους αναγνώστες πρόσφερε χορταστικές ιστορίες με την αίσθηση της πλοκής, το χτίσιμο γερών χαρακτήρων σε ένα αναγνωρίσιμο κοινωνικό περιβάλλον. Ανέδειξε την κοινωνική συνείδηση πάνω στις μεγάλες βιομηχανικές μεταβολές, την αποξένωση μέσα στην μεγαλούπολη, την ατέρμονη αδικία των ταξικών ανισοτήτων, την ελλιπή λειτουργία της δικαιοσύνης και του σωφρονιστικού συστήματος. Μπορεί να κατηγορηθεί ως διδακτικός αλλά ποιος άλλος έδειξε τόσο πειστικά τη διαμάχη του καλού με το κακό;

Και, αν για την αποικιοκρατική τότε Βρετανία υπήρξε ένας συγγραφέας που καθόρισε την βρετανικότητα και ανέδειξε το Λονδίνο ως την πρώτη κοσμοπολίτικη πρωτεύουσα του πλανήτη, σήμερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Ντίκενς εξακολουθεί να αποτελεί μια συγγραφική πρόκληση: ένας συγγραφέας που αφουγκράζεται τον κόσμο, τις ανισότητες, τις εξεγέρσεις και τις διαμάχες στους δρόμους, που καταγράφει τις αδυναμίες στα συστήματα πρόνοιας και στις εργασιακές σχέσεις, τις ψυχικές διαταραχές στην συμπεριφορά των δοκιμαζόμενων. Ένας συγγραφέας που συμβαδίζει με τις εξελίξεις στον ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό χώρο και εφοδιάζει το μυθιστόρημα με δέκτες και πομπούς ώστε να διερευνά τα δύσκολα και τα επερχόμενα. Ένας Ντίκενς στην κλονιζόμενη Ευρώπη θα ήταν όχι μόνον ένας κοινωνικός καθοδηγητής -μετά την απογοήτευση της στάσης των πολιτικών-αλλά και αναγνωστικό αποκούμπι. Τότε που θα τον διαβάζουμε δίπλα σε μια γκαζόλαμπα, επειδή θα μας έχουν κόψει το ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ ο τόπος γύρω μας θα θυμίζει μια Dickensland.

Θεόδωρος Γρηγοριάδης

Συγγραφέας

Μέρος του κειμένου δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή.