Στα 53 του ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης έγραψε ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα για τις αγάπες και τα πάθη μιας γενιάς που ασφυκτιά στα στενά όρια της σύγχρονης Ελλάδας.
Στο επίκεντρο της ιστορίας του μυθιστορήματος του Γρηγοριάδη βρίσκεται ο Τζεμάλ, ένας νεαρός τούρκος παλαιστής που συμμετέχει στους υπαίθριους αγώνες πάλης στη Θράκη και γίνεται το αντικείμενο του πόθου για γυναίκες και άντρες, των οποίων τις σεξουαλικές επιθυμίες ακούραστος ικανοποιεί. Ανάμεσα στις γυναίκες ξεχωρίζει η αθηναία δημοσιογράφος Μιρέλλα και ανάμεσα στους άντρες δύο μεσήλικοι διανοούμενοι φίλοι με θρακιώτικη καταγωγή, ο Διονύσης και ο Χρήστος. Αυτοί αποτελούν μέλη μιας παρέας κυρίως ομοφυλόφιλων που ταξιδεύουν μεταξύ της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Θράκης και της Τουρκίας (Αδριανούπολη και Κωνσταντινούπολη) και ενδιαφέρονται για την ανατολίτικη κουλτούρα. Μια άλλη ομάδα προσώπων της ιστορίας συγκροτείται από γυναίκες που αναζητούν τους εξαφανισμένους άντρες τους, για τους οποίους υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες ότι ασπάστηκαν τον σουφισμό, τον ισλαμικό μυστικισμό, που στο βιβλίο συνδέεται με το τάγμα των δερβίσηδων.
Στο μυθιστόρημα παρακολουθούμε λοιπόν τις ιστορίες ενός πολυμελούς κύκλου φίλων και γνωστών στη διάρκεια μιας οκταετίας (2001-2008). Στην ιστορία εμπλέκεται και μια ελληνική εθνικιστική οργάνωση απόστρατων, που αντιτίθεται στην ελληνοτουρκική προσέγγιση και υποψιάζεται ότι πίσω από τους τούρκους παλαιστές κρύβονται πράκτορες. Το ερωτικό μήλον της Εριδος, ο Τζεμάλ, εν τέλει βαπτίζεται χριστιανός και παντρεύεται μια καβαλιώτισσα δημοσιογράφο, ενώ ο Διονύσης (στο πρόσωπό του αναγνωρίζουμε τον δερβίση του τίτλου), ερωτευμένος με τον παλαιστή και τον σουφισμό, γράφει, όπως μαθαίνουμε στο τρίτο μισό του βιβλίου, ένα μυθιστόρημα με θέμα ακριβώς την ιστορία που έχουμε ήδη διαβάσει. Ετσι, λοιπόν, προς το τέλος του βιβλίου η ιστορία επικεντρώνεται στον σκανδαλώδη αντίκτυπο που είχε το μυθιστόρημα του Διονύση και κορυφώνεται δραματικά με τον βίαιο και ανεξιχνίαστο θάνατό του. Για το τέλος του δικού του βιβλίου, όπου ενσωμάτωσε το βιβλίο ενός ήρωά του, ο Γρηγοριάδης κράτησε μια ακόμα, μάλλον ειρωνική, ανατροπή: η σεξουαλικά αχόρταγη Μιρέλλα και ο ομοφυλόφιλος Χρήστος, τα μόνα πρόσωπα της ιστορίας που δεν είχαν μέχρι τότε γνωριστεί, συναντιούνται και η πρώτη αυτή γνωριμία αφήνει την υπόνοια ενός straight happy end.
Ο παλαιστής και ο δερβίσηςείναι ένα στοχαστικό, πολυεπίπεδο και σύνθετο, για τα δεδομένα της σύγχρονης πεζογραφικής παραγωγής μας, μυθιστόρημα. Το μεγάλο χρονικό άνυσμα της ιστορίας- μια σχεδόν δεκαετία- και ο μεγάλος αριθμός των προσώπων που εμπλέκονται σε αυτήν, πυκνοϋφασμένα σε μια πλοκή που διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον της ανάγνωσης, επιτρέπουν να χαρακτηρίσουμε το μυθιστόρημα χρονικό μιας γενιάς που μεγάλωσε, όπως χαρακτηρίζει ο Διονύσης το δικό του βιβλίο. Ετσι στο μυθιστόρημα του Γρηγοριάδη αποτυπώνονται οι έρωτες και τα συναισθηματικά αδιέξοδα αυτής της γενιάς, διασταυρωμένα με τον ιστορικό χρόνο της περασμένης δεκαετίας στον τόπο μας. Ωστόσο, το ίδιο βιβλίο μπορεί να διαβαστεί και ως ένα σουφιστικό μυθιστόρημα όπου ο αναγνώστης, όπως κι ο συγγραφέας, περνούν από βαθμούς μύησης, αλλά στο τέλος κάποια βασικά μυστικά, όπως τα αίτια και ο δράστης του φόνου του συγγραφέα Διονύση, παραμένουν κρυμμένα. Επίσης, με την ενσωμάτωση του βιβλίου του Διονύση μέσα σε εκείνο του Γρηγοριάδη, το μυθιστόρημα του δεύτερου αναδεικνύεται σε ένα ειρωνικό μεταμυθοπλασιακό αφήγημα που ταλαντώνεται ανάμεσα στην αφηγούμενη πραγματικότητα και τη μυθοπλασιακή μεταμόρφωσή της.
Στο Ο παλαιστής και ο δερβίσης αναγνωρίζονται οι σταθερές που συνέχουν το παλαιότερο αφηγηματικό έργο του συγγραφέα, δηλαδή η ανάδειξη του ξεχωριστού πολιτισμικού στίγματος του βορειοελλαδικού και ειδικότερα του θρακιώτικου χώρου και η υπεράσπιση της κάθε είδους διαφορετικότητας (κοινωνικής, εθνοτικής, σεξουαλικής) που αντιμετωπίζεται εχθρικά από την υποκριτική και συμπλεγματική ελληνική κοινωνία. Οι ήρωες του Γρηγοριάδη, οι καλύτεροι της γενιάς του, γυναίκες και άντρες, ομοφυλόφιλοι και μη, διαφορετικοί από τη μεγάλη μάζα των συμπολιτών τους που βουλιάζουν στην ισοπεδωτική ομοιομορφία, αφοσιωμένοι στην ατέρμονη αναζήτηση της αγάπης και της ευτυχίας, μας αφήνουν εν τέλει την πικρή γεύση της θλίψης για την Ελλάδα-χαμένη πατρίδα που χαραμίζει τα καλύτερα παιδιά της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου