Ένα από τα δοκίμια που αναπτύσσονται από τον Roland Barthes στις Μυθολογίες αφορά στον συγγραφέα σε διακοπές. Η έννοια των διακοπών για ένα συγγραφέα – και ο Barthes εμπνέεται από ένα ταξίδι του Andres Gide στο Κονγκό – εμπεριέχει δύο ψευδείς έννοιες: Η πρώτη – που στην παρούσα δε μας ενδιαφέρει πολύ – αφορά στην μπουρζουάδικη έννοια της εργασίας του συγγραφέα που προσπαθεί να αποδείξει την κούραση και την σκληρότητα της καθημερινότητας του. Η δεύτερη ψευδής έννοια αφορά στην παύση της συγγραφικής διεργασίας στον εγκέφαλο ενός συγγραφέα που σύμφωνα με τον Barthes είναι αδύνατη. Ακόμη και το πλαίσιο των διακοπών για ένα συγγραφέα δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια περίοδο νέας συλλογής και ανάπτυξης ιδεών που θα οδηγήσουν – κάποια στιγμή - σε ένα κείμενο.
Μέσα από αυτήν την οπτική γωνία δεν υπάρχει στιγμή δίπλα σε έναν συγγραφέα που δε μπορεί να θεωρηθεί στιγμή έμπνευσης ή ‘ανάγνωσης’. Ο συγγραφέας είναι ένα σφουγγάρι που ρουφά τα πρόσωπα και τους χαρακτήρες που παρελαύνουν στην ζωή του, σ’ αυτήν που ενδύεται τον μανδύα της κανονικότητας, πίσω από την ‘κανονική’ δουλειά του, κάτω από τις τυπικές σχέσεις του με τους γύρω του, δίπλα σε δεκάδες πρόσωπα που ανήκουν χαλαρά η ισχυρά στον περίγυρό του. Τα πρόσωπα, οι χαρακτήρες, τα γεγονότα είναι η πρώτη ύλη για όλα όσα θα ακολουθήσουν κάποια στιγμή και η επεξεργασία τους έγκειται καθαρά στο καλλιτεχνικό πινέλο – ίσως και νυστέρι – που θέλει να χρησιμοποιήσει ο συγγραφέας κατά την διάρκεια της ενεργητικής φάσης της συγγραφής.
Η «Νοσταλγία της απώλειας» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη περιγράφεται στο εξώφυλλο ως ‘Διηγήσεις’ μα κατ’ εμέ θα έπρεπε να ονομάζεται ‘Εμπνεύσεις’. Τα κείμενα του Γρηγοριάδη, γραμμένα κατά την περίοδο της καραντίνας αποτελούν κατά την άποψή μου μια προσπάθεια του συγγραφέα να ζήσει έξω από το κλειστό σύνορο του δωματίου του στιγμές που ανήκαν στο παρελθόν και που όρισαν την ζωή του στο εγγύτερο μα και μακρύτερο παρελθόν καταγραμμένες μέσα από το μάτι - και τις αισθήσεις γενικότερα - ενός συγγραφέα που προσπαθεί μέσω των άλλων να εκφραστεί για τον εαυτό του.
Ιστορίες από την Βόρεια Ελλάδα, αλλά και από την Νέα Σμύρνη, απλών καθημερινών ανθρώπων που οι δρόμοι τους διασταυρώθηκαν κάποια στιγμή με τον δρόμο και την πορεία του συγγραφέα, ιστορίες μελαγχολικές, χιουμοριστικές, ιδιαίτερες αλλά και απόλυτα καθημερινές σε ένα σύνολο που δεν έχει σημασία πόσο πραγματικό ή πόσο ψεύτικο είναι ως δημιούργημα του Γρηγοριάδη. Σημασία έχει πως εντυπώνουν με τον καλύτερο και απλούστερο τρόπο το τοπίο μιας Ελλάδας που ανήκει στους ανθρώπους της. Σ’ αυτούς που δε χρειάζονται τυμπανοκρουσίες και εγωισμούς στην καθημερινότητα τους μα απλά την ζουν, την ζουν πραγματικά, έχοντας συνείδηση τόσο της ταυτότητάς τους όσο και της απλότητας που περικλείει η ζωή τους.
«Η ζωή μας είναι ένας περιπλεγμένος ιστός από ιστορίες που μας συνδέουν με το παρελθόν και τις ζωές των άλλων , αλλά και μας παγιδεύουν μέσα στους χιλιάδες τους αδιόρατους κόμβους» (Σελ 114, Η δωρεά)
Οι αδιόρατοι αυτοί κόμβοι που ανήκουν στις ζωές μας όσο και οι διαδρομές τους είναι οι απώλειες που νοσταλγούμε πολλές φορές και που ο Γρηγοριάδης μες στον εγκλεισμό της δικιάς του καραντίνας έφερε στις σελίδες του βιβλίου για να τις μοιραστεί μαζί μας, σαν μια μορφή θαρρώ κάθαρσης για το δικό του παρελθόν, αλλά και για να καλύψει την δικιά μας περιέργεια – που πάντα ζει για τις ζωές των άλλων. Η ευαισθησία του Γρηγοριάδη, τόσο στην αποτύπωση – στην φάση σφουγγάρι που ανέφερα παραπάνω – όσο και στην έκφραση και στην μορφοποίηση στο πλαίσιο της καταγραφής είναι αυτή που κάνει αυτό το βιβλίο ιδιαίτερο και θα έλεγα ίσως και μοναδικό.
Πραγματικά εύχομαι αυτό το βιβλίο να βρεθεί πίσω στα χέρια των ανθρώπων που αναλύει και περιγράφει, σε αναγνώσεις πέρα από την στενή οπτική των βιβλιόφιλων, σε αναγνώσεις καθημερινών ανθρώπων – που συνήθως δεν διαβάζουν – μα που μπορούν να δουν σε μια μορφή ανάκλασης τον εαυτό τους μέσα απ’ τις εμπνεύσεις και τις διηγήσεις του Γρηγοριάδη. Το να βρει ένα βιβλίο τους σωστούς αναγνώστες είναι τελικά η καλύτερη ευχή. Το να βρει τους αναγνώστες που αποτέλεσαν την αρχική του έμπνευση είναι ο καλύτερος τρόπος να κλείσει ένας κύκλος που κάθε συγγραφέας θα ευχόταν σαν πορεία για το βιβλίο του.
Ο Βασίλειος Δρόλιας είναι συγγραφέας. Το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ταξίδια με Λάθος Ανθρώπους» κυκλοφορεί απ΄ τις εκδόσεις Κέδρος.
ΤΑ ΝΕΑ, βιβλιοδρόμιο, Σαββατοκύριακο 8/9 Οκτωβρίου 2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου