Ανδρική ταυτότητα στην σύγχρονη πεζογραφία

Μαρίτα Παπαρούση

Εκφάνσεις της ανδρικής ταυτότητας στη σύγχρονη πεζογραφία: η περίπτωση του Θ. Γρηγοριάδη

Περίληψη

Ο σύγχρονος θεωρητικός λόγος μας μιλά για τον ανδρισμό ως κοινωνικά κατασκευασμένο, άμεσα εξαρτώμενο από το ιστορικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο, και συνεπώς υποκείμενο στην κοινωνική αποδόμηση και αλλαγή. Οι άνδρες αντιμετωπίζονται πλέον ως το προϊόν ενός πολυσύνθετου συστήματος παραγόντων και δυνάμεων οι οποίοι συνδυάζονται με ποικίλους τρόπους για να δημιουργήσουν μια ολόκληρη γκάμα από διαφορετικούς ανδρισμούς, με το ενδιαφέρον να στρέφεται πλέον και στις κοινωνικά κατασκευασμένες διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των ανδρών –μια θέση που ναρκοθετεί την άποψη ότι διαφορές υπάρχουν μόνο μεταξύ ανδρών και γυναικών–, υποστηρίζοντας την πολλαπλότητα των ανδρικών πραγματικοτήτων, τον καθοριστικό ρόλο της ιεραρχίας στις σχέσεις των ανδρών καθώς και την άποψη ότι οι άνδρες οικοδομούν τις ταυτότητές τους σε αναφορά με τους άλλους άνδρες (Brod and Kaufman, 1994. Connell, 1995. Adams and Savran, 2002. Kimmel, Hearn, and Connell, 2004). Αποτέλεσμα όλης αυτής της σύγχρονης εστίασης του ενδιαφέροντος στη μελέτη των ανδρών και του ανδρισμού είναι και η αύξηση στον αριθμό μελετών για τις λογοτεχνικές αναπαραστάσεις του ανδρισμού στη λογοτεχνία, ιδιαίτερα από τη δεκαετία του ’90 και εξής (Rosen, 1993. Murphy, 1994. Liggins, Rowland and Uskalis, 1998. Kane, 1999. Knights, 1999. Ferrebe, 2006. Sussman, 2008). Αξιοποιώντας τα θεωρητικά εργαλεία που προσφέρονται τόσο από τη φεμινιστική κριτική όσο και, γενικότερα, από τον περί το κοινωνικό φύλο θεωρητικό λόγο, οι θεωρητικοί και κριτικοί της λογοτεχνίας επιχειρούν την επανανάγνωση κειμένων της παλαιότερης λογοτεχνίας για να διερευνήσουν εάν η έννοια της καθολικής ανδρικής κυριαρχίας συνιστά μια πραγματικότητα ή έναν παραπλανητικό πολιτισμικό μύθο, εστιάζουν στην πατριαρχική ιδεολογία που διαποτίζει πολλά από τα κείμενα της λογοτεχνικής παραγωγής της εποχής μας αλλά και στην ανατροπή των συμβατικών κατασκευών του ανδρισμού. Μέσα από την οπτική του φύλου (Kegan-Gardiner, 2002) προτίθεμαι να μελετήσω τη λογοτεχνική παραγωγή του Θ. Γρηγοριάδη, ενός συγγραφέα στο έργο του οποίου η προβληματική γύρω από τις έμφυλες ταυτότητες κατέχει βασική θέση. Δεδομένης της στενής σχέσης του λογοτεχνικού έργου με την ιστορική και κοινωνική πραγματικότητα στην οποία αυτό δημιουργείται, είναι προφανές ότι στα λογοτεχνικά κείμενα της μεταμοντερνιστικής, μεταφεμινιστικής εποχής μας η οποία προωθεί την πολλαπλότητα και αντιφατικότητα των ταυτοτήτων εν γένει, προβάλλουν όλο και συχνότερα εικόνες ανδρών μέσω των οποίων διερευνάται, ή και ναρκοθετείται σε κάποιες περιπτώσεις, όλο το πλέγμα κοινωνικών διαμεσολαβήσεων που έχουν διαμορφώσει τις κυρίαρχες περί φύλων εννοιολογήσεις∙ εικόνες ανδρών που αντιμετωπίζουν τον ανδρισμό ως ένα σύνολο επιβολών στα έμφυλα υποκείμενα, αναδιαπραγματευόμενοι την ταυτότητά τους πέρα από τα όρια που θέτουν οι παραδοσιακοί έμφυλοι σχηματισμοί. Παρόμοιες εκφάνσεις του ανδρισμού με απασχολούν και στα κείμενα του Θ. Γρηγοριάδη που αναφέρονται στον Εαυτό, τον Αλλο και τη μεταμόρφωση, σε μια προσπάθεια να διερευνήσω τους τρόπους με τους οποίους η αφήγηση πραγματεύεται τόσο ζητήματα ταυτοτήτων (έμφυλων, εθνικών και πολιτισμικών) όσο και ζητήματα που αφορούν τη λογοτεχνική γραφή αυτή καθαυτή• ειδικότερα, με επίκεντρο την αφηγηματική κατασκευή των ανδρικών υποκειμένων μελετώ την αμφισβήτηση των ορίων ανάμεσα στο οικείο και το ξένο, το εντός και το εκτός, το ισχυρό και το ανίσχυρο, το είναι και το φαίνεσθαι καθώς και τους τρόπους με τους οποίους αυτή αντανακλάται στην αφηγηματική δομή των έργων.

Η ανακοίνωση (PDF)

Translate

Με την υποστήριξη της Μετάφραση

Ε΄ Ευρωπαϊκό Συνέδριο Νεοελληνικών Σπουδών / 5th European Congress of Modern Greek Studies

Συνέχειες, ασυνέχειες, ρήξεις στον ελληνικό κόσμο (1204-2014):

οικονομία, κοινωνία, ιστορία, λογοτεχνία

Continuities, Discontinuities, Ruptures in the Greek World (1204-2014):

Economy, Society, History, Literature

Θεσσαλονίκη, 2-5 Οκτωβρίου 2014 / Thessaloniki, 2-5 October 2014

Πρακτικά Δ΄Συνεδρίου / Proceedings of the 4th Congress

Τα πρακτικά του Δ΄ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών (Γρανάδα, 9-12 Σεπτεμβρίου 2010) βρίσκονται εδώ.

The proceedings of the 4th European Congress of Modern Greek Studies (Granada, 9-12 September 2010) can be found here.

Συνέδρια

ΙΔ΄ Επιστημονική Συνάντηση – Ζητήματα νεοελληνικής φιλολογίας: Μετρικά, υφολογικά, κριτικά, μεταφραστικά

Ημερομηνία: 31.3.2014

Τόπος: Θεσσαλονίκη

Call for papers: International Graduate Student Conference in Modern Greek – “Works in Progress: New Approaches”

Ημερομηνία: 2.5.2014

Τόπος: Princeton

Ι΄ Πανιόνιο Συνέδριο

Ημερομηνία: 21.5.2014

Τόπος: ΚΕΡΚΥΡΑ

© 2014 Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών • Powered by WordPress & Mimbo