Ζευγάρια με ορίζοντα
Θυσίασε φοβερές ιδέες που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε μυθιστορήματα. Για να τις αποτυπώσει περιληπτικά, αφαιρετικά, ακαριαία, σε 70 (!) μίνι ιστορίες των τριών σελίδων. Ιστορίες παράξενων ζευγαριών συνήθως, οι οποίες ενώ λειτουργούν αυτόνομα, δεν συνιστούν ακριβώς συλλογή διηγημάτων αλλά συνθέτουν όλες μαζί μια βορειοελλαδίτικη τοιχογραφία του καιρού μας. Σαν ψηφίδες σε έναν χάρτη που αποτυπώνει τις ανθρώπινες σχέσεις σε συνάρτηση με τον διαφορετικό κάθε φορά ορίζοντά τους. Είναι οι Χάρτες (Εκδ. Πατάκη) του Θεόδωρου Γρηγοριάδη, που ύστερα από επτά μυθιστορήματα έβαλε στοίχημα να προκαλέσει συγκίνηση χωρίς τα εφόδια της πλατιάς αφήγησης. Γνωστός για τους αμφισεξουαλικούς ήρωές του που σχολιάζουν την εθνική, έμφυλη ή πολυφυλετική ταυτότητα της ελληνικής κοινωνίας, αυτός ο 50άρης Καβαλιώτης κάνει εδώ ένα είδος σύνοψης όλου τού έργου του από το 1989, δίνοντας μεγάλη έμφαση στο ζήτημα της μορφής. Ατμοσφαιρικές αλλά όχι λογοτεχνίζουσες, υποψιασμένες κοινωνικο-πολιτικά, οι φρεσκογραμμένες ιστορίες του ξεδιπλώνονται σε τέσσερα ισοβαρή μέρη μέσα από περιστατικά που παραπέμπουν αντίστοιχα σε επαρχίες και χωριά, σε πόλεις και συνοικίες, σε ξενιτιές και ερημιές ή σε ουτοπίες και δυστοπίες. Πρωταγωνιστές, η σπιτωμένη ντιζέζ, ο κρυπτομοφυλόφιλος φαντάρος, ο μασέρ με το παρελθόν βιαστή, η ερωτική Πομάκα, η γιαγιά που περιμένει ακόμα τον αγνοούμενο γιο της, ο Έλληνας συγγραφέας και η Βουλγάρα ποιήτρια που φτάνουν στο κρεβάτι αλλά δεν κάνουν τίποτα, η λεσβία νύφη με την Αλβανή πεθερά, ο λογιστής που κατέδωσε τους παράνομους εργάτες καταδικάζοντας στην εξαθλίωση τόσο τους ίδιους όσο και το χωριό του κ.ο.κ. Ξεκινώντας από λεπτομέρειες, ο συγγραφέας σκαλίζει τη δυναμική των σχέσεων που είναι διαφορετική σε κάθε τόπο. Στην επαρχία είναι λιγότερο στραμπουλυγμένες, λιγότερο σκοτεινές- ίσως κι επειδή ακουμπούν στα χρόνια της εφηβείας του.
Στις πόλεις διαποτίζονται από το αίσθημα της ματαίωσης, του ανολοκλήρωτου, της χαμένης αρμονίας, ενώ στις ξενιτιές εκφυλίζονται ή τελειώνουν πριν καν αρχίσουν. Όσο για τους ου-τόπους, εκεί φορτίζονται με τις υπαρξιακές αγωνίες του σημερινού διαδικτυωμένου κατοίκου των μεγαλουπόλεων. Παρόλα αυτά ο αναγνώστης δεν μελαγχολεί. Δεν τον αφήνουν η ζωντάνια και η πολυχρωμία αυτής της σπονδυλωτής αφήγησης, ούτε το ανοιχτό τέλος στις επιμέρους ιστορίες που κλείνουν πάντα με ένα ειρωνικό γύρισμα. Όλα λειτουργούν υπαινικτικά εδώ, περιμένοντας τον αναγνώστη να συμπληρώσει το νόημα. Γι΄ αυτό και μία αρετή αυτού του βιβλίου είναι, παραδόξως, ότι... δεν διαβάζεται μονορούφι!
Χάρτης Α. Ένας άντρας που κουβαλάει από το Δημοτικό το στίγμα του ένοχου για ένα παιδικό ατύχημα, επιστρέφει στο χωριό του αναζητώντας την εξιλέωση. Όμως η σπηλιά όπου καταποντίστηκε ο φίλος του όταν το σκοινί με το οποίο τον κρατούσε τού γλίστρησε, δεν υπάρχει. Οι χωριανοί την έφραξαν σβήνοντας το παρελθόν. Πώς να λυτρωθεί τώρα; Χάρτης Β. Η 25χρονη υπάλληλος του ταχυδρομείου ζούσε ανάμεσα στους άλλους αλλά δεν τους ακουμπούσε. Δεν είχε πει σε κανέναν ότι είχε διασχίσει τον Ατλαντικό με ιστιοπλοϊκό, παρέα με έναν Αμερικανό αγνώστων στοιχείων. Οι σχέσεις της ήταν περιστασιακές.
Ομόρφαινε αλλά τρόμαζε τους άντρες. Ώσπου ένας ραγδαίος καρκίνος τη σάρωσε. Και πέθανε σιωπηλά χωρίς κανείς να την καταλάβει πραγματικά. Χάρτης Γ. Ο γιος περιμένει τον πατέρα του στην έξοδο των Αγροτικών Φυλακών με μια κάμερα στο χέρι. Είκοσι χρόνια τώρα από το φονικό της μάνας του, δεν είχε δει αυτόν τον άντρα που βγαίνει ζαρωμένος, ευνουχισμένος, με ένα δειλό «γιε μου» στα χείλη. Ούτε τον είχε ρωτήσει για τα αίτια της πράξης του, αλλά τώρα θέλει να αποτυπώσει σε εικόνες την ιστορία του, «αφού αυτό σπούδασα». Ο άντρας δεν το αντέχει και σπαράζει: «Εξαιτίας σου τη σκότωσα! Και τώρα ψάξε να βρεις ποιανού παιδί είσαι!». Ο φακός μένει καρφωμένος στο κενό. Πρόδοσαν τη σχέση τους πριν ακόμα τη χτίσουν. Χάρτης Δ. Ένας άντρας προσγειώνεται σε ένα νησί όπου κάποτε λειτουργούσε ένα πρότυπο εργαστήριο ερευνών για την επέκταση της ζωής. Όμως η υπόθεση κουκουλώθηκε επειδή πέθαναν ανεξήγητα όλοι οι σπουδαστές-πειραματόζωα, εκτός απ΄ αυτόν που ξέφυγε. Είχε κατακτήσει την αθανασία, αλλά ήταν αναγκασμένος να ζει μόνος για να μην τον καταλάβουν. Ώσπου κουράστηκε με την αιώνια νεότητα που δεν είχε τίποτα το αθώο. Και επέστρεψε για να αναζητήσει τη θνησιμότητά του... και τη συντροφιά. Έστω στο επέκεινα.
Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης είναι από τους ελάχιστους συγγραφείς της νεώτερης γενιάς που μελετώνται σε διεθνή συνέδρια. Όχι επειδή τόλμησε από νωρίς να εισαγάγει γκέι χαρακτήρες στα βιβλία του, αλλά επειδή συλλαμβάνει κοινωνικές πραγματικότητες, τάσεις, προβληματισμούς, πριν ακόμα καθιερωθούν. Και ενώ η συγγραφική του δεξιοτεχνία σηκώνει βελτίωση, η συγγραφική του διαίσθηση έχει μεγάλο ενδιαφέρον- παράδειγμα το τέταρτο μέρος των Χαρτών. Μπορεί λοιπόν αυτό το βιβλίο να μην είναι διεισδυτικό σαν τα μυθιστορήματά του Ο χορευτής στον ελαιώνα,Τα νερά της χερσονήσου,Το Παρτάλι,Αλούζα..., όμως αναδεικνύει αποσιωπημένες φέτες ζωής των σημερινών 45άρηδων στις δεκαετίες του ΄70, του ΄80 και του ΄90. Δεν είναι λίγο!
Στις πόλεις διαποτίζονται από το αίσθημα της ματαίωσης, του ανολοκλήρωτου, της χαμένης αρμονίας, ενώ στις ξενιτιές εκφυλίζονται ή τελειώνουν πριν καν αρχίσουν. Όσο για τους ου-τόπους, εκεί φορτίζονται με τις υπαρξιακές αγωνίες του σημερινού διαδικτυωμένου κατοίκου των μεγαλουπόλεων. Παρόλα αυτά ο αναγνώστης δεν μελαγχολεί. Δεν τον αφήνουν η ζωντάνια και η πολυχρωμία αυτής της σπονδυλωτής αφήγησης, ούτε το ανοιχτό τέλος στις επιμέρους ιστορίες που κλείνουν πάντα με ένα ειρωνικό γύρισμα. Όλα λειτουργούν υπαινικτικά εδώ, περιμένοντας τον αναγνώστη να συμπληρώσει το νόημα. Γι΄ αυτό και μία αρετή αυτού του βιβλίου είναι, παραδόξως, ότι... δεν διαβάζεται μονορούφι!
Χάρτης Α. Ένας άντρας που κουβαλάει από το Δημοτικό το στίγμα του ένοχου για ένα παιδικό ατύχημα, επιστρέφει στο χωριό του αναζητώντας την εξιλέωση. Όμως η σπηλιά όπου καταποντίστηκε ο φίλος του όταν το σκοινί με το οποίο τον κρατούσε τού γλίστρησε, δεν υπάρχει. Οι χωριανοί την έφραξαν σβήνοντας το παρελθόν. Πώς να λυτρωθεί τώρα; Χάρτης Β. Η 25χρονη υπάλληλος του ταχυδρομείου ζούσε ανάμεσα στους άλλους αλλά δεν τους ακουμπούσε. Δεν είχε πει σε κανέναν ότι είχε διασχίσει τον Ατλαντικό με ιστιοπλοϊκό, παρέα με έναν Αμερικανό αγνώστων στοιχείων. Οι σχέσεις της ήταν περιστασιακές.
Ομόρφαινε αλλά τρόμαζε τους άντρες. Ώσπου ένας ραγδαίος καρκίνος τη σάρωσε. Και πέθανε σιωπηλά χωρίς κανείς να την καταλάβει πραγματικά. Χάρτης Γ. Ο γιος περιμένει τον πατέρα του στην έξοδο των Αγροτικών Φυλακών με μια κάμερα στο χέρι. Είκοσι χρόνια τώρα από το φονικό της μάνας του, δεν είχε δει αυτόν τον άντρα που βγαίνει ζαρωμένος, ευνουχισμένος, με ένα δειλό «γιε μου» στα χείλη. Ούτε τον είχε ρωτήσει για τα αίτια της πράξης του, αλλά τώρα θέλει να αποτυπώσει σε εικόνες την ιστορία του, «αφού αυτό σπούδασα». Ο άντρας δεν το αντέχει και σπαράζει: «Εξαιτίας σου τη σκότωσα! Και τώρα ψάξε να βρεις ποιανού παιδί είσαι!». Ο φακός μένει καρφωμένος στο κενό. Πρόδοσαν τη σχέση τους πριν ακόμα τη χτίσουν. Χάρτης Δ. Ένας άντρας προσγειώνεται σε ένα νησί όπου κάποτε λειτουργούσε ένα πρότυπο εργαστήριο ερευνών για την επέκταση της ζωής. Όμως η υπόθεση κουκουλώθηκε επειδή πέθαναν ανεξήγητα όλοι οι σπουδαστές-πειραματόζωα, εκτός απ΄ αυτόν που ξέφυγε. Είχε κατακτήσει την αθανασία, αλλά ήταν αναγκασμένος να ζει μόνος για να μην τον καταλάβουν. Ώσπου κουράστηκε με την αιώνια νεότητα που δεν είχε τίποτα το αθώο. Και επέστρεψε για να αναζητήσει τη θνησιμότητά του... και τη συντροφιά. Έστω στο επέκεινα.
Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης είναι από τους ελάχιστους συγγραφείς της νεώτερης γενιάς που μελετώνται σε διεθνή συνέδρια. Όχι επειδή τόλμησε από νωρίς να εισαγάγει γκέι χαρακτήρες στα βιβλία του, αλλά επειδή συλλαμβάνει κοινωνικές πραγματικότητες, τάσεις, προβληματισμούς, πριν ακόμα καθιερωθούν. Και ενώ η συγγραφική του δεξιοτεχνία σηκώνει βελτίωση, η συγγραφική του διαίσθηση έχει μεγάλο ενδιαφέρον- παράδειγμα το τέταρτο μέρος των Χαρτών. Μπορεί λοιπόν αυτό το βιβλίο να μην είναι διεισδυτικό σαν τα μυθιστορήματά του Ο χορευτής στον ελαιώνα,Τα νερά της χερσονήσου,Το Παρτάλι,Αλούζα..., όμως αναδεικνύει αποσιωπημένες φέτες ζωής των σημερινών 45άρηδων στις δεκαετίες του ΄70, του ΄80 και του ΄90. Δεν είναι λίγο!
Το εξώφυλλο του βιβλίου
Το μυθιστόρημα που τον ξεχώρισε
geia xara...:-)
ΑπάντησηΔιαγραφήΓεια Μιχάλη
ΑπάντησηΔιαγραφήΠώς πάει το Ρόδον FM?
ΓΕΙΑ ΣΟΥ ΘΟΔΩΡΗ!
ΑπάντησηΔιαγραφήΩΡΑΙΟ BLOG!