Δια-κριτικοί καυγάδες

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Γιάννη Κιουρτσάκη «Το βιβλίο του έργου και του χρόνου» διαβάσαμε δύο διαμετρικά αντίθετες κριτικές. Στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου έδειχνε σχεδόν οργισμένος με την αυτοαναφορικότητα και τον ναρκισσισμό του συγγραφέα ενώ στα «ΝΕΑ στο βιβλιοδρόμιο», ο Λάκης Προγκίδης, εκ Παρισίων κρίνων, το αποθέωνε ως προς το περιεχόμενο και την δομή του.

Αναρωτιέμαι αν αυτό θα βοηθούσε το ίδιο το έργο του Κιουρτσάκη, πάντως σίγουρα σου δημιουργεί την περιέργεια να το διαβάσεις και να κρίνεις κι εσύ. Βέβαια, ο Χατζηβασίλειου είναι ο κριτικός που βρέθηκε πιο κοντά στην νεότερη γενιά των Ελλήνων συγγραφέων ΄ άλλοτε μεγαλόδωρος και άλλοτε αυστηρός τους παρακολουθεί και μάλλον έχει μια πιο τοπικά διαπιστευμένη άποψη. Ο Προγκίδης, προτείνοντας τον δικό του κανόνα, όπου ο Θερβάντες, ο Κούντερα, ο Παπαδιαμάντης συνυπάρχουν με λιγοστούς Γάλλους ή Έλληνες, παραμένει σε διακριτική απόσταση από το σημερινό ελληνικό λογοτεχνικό τοπίο.

Η δεύτερη αντιμαχία βρήκε αντιμέτωπους τον Δημοσθένη Κούρτοβικ και τον Αλέξη Ζήρα, μέσα από τις στήλες των «Νέων» και πάλι και του περιοδικού «Διαβάζω» με αφορμή την έκδοση του «Λεξικού Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» από τις εκδόσεις Πατάκης, ενός μνημειώδους έργου για τα ελληνικά δεδομένα.

Εδώ ακούστηκαν βαριές κουβέντες, δεν μας πέφτει λόγος, και οι δύο κριτικοί παραμένουν χρόνια ενεργοί και δραστικοί, διαφορετικοί αλλά πάντα με αντικείμενο την δημιουργική γραφή. Πάντως είναι συγκινητικό να παρακολουθείς τέτοιες λογοτεχνικά ιδεολογικές μάχες σε μια εποχή που οι αντίστοιχοι καυγάδες στα κοινωνικά και πολιτικά πεδία μόνον διαφθορά και παρακμή αναδύουν.