Ζακ Λακαριέρ

Ο Ζακ Λακαριέρ και το αιώνιο ελληνικό καλοκαίρι



Τον Σεπτέμβριο του 2005 ο Δήμος Εξωμβούργου στην Τήνο τίμησε τον ελληνολάτρη Ζακ Λακαριέρ για όσα έγραψε και εξύμνησε επί σαράντα περίπου χρόνια για την Ελλάδα. Ο συγγραφέας μίλησε στην εκδήλωση με θέμα «Ατενίζοντας το Αιγαίο». Λίγες μέρες μετά απεβίωσε σε ένα νοσοκομείο στο Παρίσι ΄ οι στάχτες του-σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία-σκορπίστηκαν στο Αιγαίο κάπου ανάμεσα στην Ύδρα και στις Σπέτσες. Ο άνθρωπος Λακαριέρ έπαψε να υπάρχει, το πνεύμα του όμως λάμπει σαν ένα αστέρι που σβήνει κάθε πρωί για να ξεθαρρέψει το ελληνικό καλοκαίρι. Ο Γάλλος ελληνιστής και διανοούμενος γεννήθηκε το 1925 στη Λιμόζ και πρωτάκουσε για την Ελλάδα μέσα από τα κείμενα των Αρχαίων Ελληνικών. Η τύχη το έφερε να την επισκεφτεί το 1947 και μάλιστα να παίξει σε αρχαία τραγωδία με έναν φοιτητικό θίασο που ήρθε από το Παρίσι. Ο έρωτας ήταν ραγδαίος, τα ταξίδια στους Δελφούς και στις Μυκήνες πορείες μύησης. Η αρχαία και νεότερη ιστορία ζωντάνευε μέσα από τα ερείπια και το λιτό τοπίο μιας χώρας που συνερχόταν από μια πρόσφατη τραγωδία.

Το 1950 ξαναγυρίζει στην Ελλάδα με ωτοστόπ και λίγα φράγκα στην τσέπη. Το μικροσκοπικό καϊκι τον έφερε στην Κέρκυρα κι από εκεί στα Μετέωρα, στο Άγιον Όρος, όπου προσκύνησε την σοφία των ασκητών. Πάτησε στην ελληνική γη με ευλάβεια και προσπάθησε να τη γνωρίσει απ’ άκρου σ’ άκρο. Κρήτη, Αρκαδία, Νεμέα, Κύπρος, τα νησιά, τα γυμνά νησιά που πρόλαβε ανεμοδαρμένα, εξόριστα από τα πλήθη των αδηφάγων τουριστών. Ευτυχισμένοι όσοι πρόλαβαν τον μπαρμπα Γιώργη με την κόκκινη βάρκα του, την παρατημένη σειρήνα, τα καταστρώματα των παλιών πλοίων όπου η αλμύρα τσίμπλιαζε τα βλέφαρα. Κι εκείνος κρατούσε ημερολόγια πλοίου, μελετούσε αρχαίους και νεότερους, έγραφε τις εντυπώσεις του και μετάφραζε κείμενα Ελλήνων στα γαλλικά. Ταξιδευτής της γνώσης και της εμπειρίας, την μοιράστηκε σε πολλά βιβλία με εξέχον το «Ελληνικό καλοκαίρι» που αγγίζει τις διαστάσεις ενός εκδοτικού μύθου. Ένας ξένος που μας άνοιξε τα θαμπωμένα μάτια για να ξαναδούμε την χώρα μας στις διαχρονικές της διαστάσεις και μαζί του ο Ελύτης, ο Σεφέρης, ο Ταχτσής, ο Βασιλικός, ο Πρεβελάκης: διαμόρφωναν μια ελληνότροπη άποψη για την ιστορία, και πολιτιστική κληρονομιά, την εμβέλειά της. Ο Λακαριέρ πίστευε ότι το καλοκαίρι «είναι η εποχή που θερίζουμε το σιτάρι του παρελθόντος» κι έτσι μάζεψε όλες του τις αναμνήσεις από τα δικά του καλοκαίρια στον τόμο αυτό.

Στο «Ερωτικό λεξικό της Ελλάδας» ανθολογεί κατά αλφαβητική σειρά κείμενα, πρόσωπα, «αγάπες», καταστάσεις. Αυτό το μεταμοντέρνο ανθολόγιο θυμίζει περισσότερο πλοήγηση στον κόσμο που περίσσεψε ανάμεσα στα άλλα διαβάσματα και δημοσιεύματα για τη χώρα μας. Αρχίζει με τα λήμματα «αγάπη», «άδυτον» και καταλήγει στον «Χειμωνά» και στον «Χριστοδούλου». Πεντακόσιες σελίδες που δεν θέλεις να τις τελειώσεις, ένα ταξίδι γνωριμίας με τους Έλληνες και τα μυστικά της φυλής τους. Κι αν δεν αρκεστείτε σε αυτά τα δύο βιβλία, βουτήξτε στους μύθους του κόσμου που περιγράφουν την απαρχή και το τέλος του. Όλα τα πράγματα που καθορίζουν τις απαρχές των ανθρωπίνων φυλών, των πολιτισμών και των θρησκειών βρίσκονται στα «Άδυτα των μύθων», ένα βιβλίο που αποδεικνύει την σοφία αυτού του ταξιδευτή που δεν αρκέστηκε μόνο σε όσα γνώρισε προσωπικά αλλά και σε όσα διαισθάνθηκε σαν ένας γνωστικός της νέας εποχής που συμφιλιώθηκε με τις πηγές του παρελθόντος. Η εκδότρια Ιωάννα Χατζηνικολή, η τελευταία «χειρωνακτική» εκδότρια, μεταφράζει και φροντίζει τα βιβλία του φίλου και πνευματικού συνοδοιπόρου της. Ευλαβικά κείμενα, πεφωτισμένα ταξίδια.


Βιβλιογραφία:

Το ελληνικό καλοκαίρι
Στα άδυτα των μύθων
Το ερωτικό λεξικό της Ελλάδας
Η σκόνη του κόσμου
Κουβεντιάζοντας
Οι Γνωστικοί
Οι Ένθεοι
Μαρία η Αιγυπτία
Λευκωσία, η νεκρή ζώνη (εκδ. Ολκός)
Ποιήματα (εκδ. Πατάκη και εκδ. Ίκαρος)


(Από το Passport Αυγούστου 2008, "Περιηγητής"