ΤΟ ΠΈΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ

«Ξαναδιαβάζοντας τους κλασικούς»

ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Ε.Μ. ΦΟΡΣΤΕΡ «Το πέρασμα στην Ινδία» (εκδόσεις Μεταίχμιο)

Εισηγητής : Θεόδωρος Γρηγοριάδης

Δευτέρα 12 Ιανουαρίου 2009 στις 8μμ


Γραμμένο το 1924, το τελευταίο μυθιστόρημα του ΄Εντουαρντ Μόργκαν Φόρστερ, εξελίσσεται στην Ινδία, την περίοδο της αγγλικής αποικιοκρατίας με φόντο το κίνημα για την ανεξαρτησία της στη δεκαετία του 20. «Το πέρασμα στην Ινδία» είναι ένα κλασικό μυθιστόρημα, του μοντερνισμού και ένα από τα σημαντικότερα βρετανικά μυθιστορήματα του 20ου αιώνα.
Το βιβλίο βασίζεται κυρίως στις ανθρώπινες αξίες και σχέσεις, στην αναζήτηση ενός ανοιχτού πνεύματος, στην κατανόηση της διαφορετικότητας των λαών αλλά και των ατόμων ξεχωριστά. Και όλα αυτά δοσμένα με ποιητικότητα, συμβολισμό και διάθεση για κοινωνική κριτική. Πάνω απ’ όλα πρόκειται για το σημαντικότερο μυθιστόρημα που ασχολείται με το θέμα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και τις αντιφατικές συνέπειες της αποικιοκρατίας.
Μία νεαρή Αγγλίδα δασκάλα, η Αντέλα Κουέστεντ και η ηλικιωμένη φίλη της, η κυρία Μουρ, επισκέπτονται την φανταστική πόλη Τσαντραπόρ, στη Βρετανική Ινδία. Η Αντέλα πρόκειται να παντρευτεί τον γιο της κυρίας Μουρ, τον Ρόνι Χίσλοπ, δήμαρχο της πόλης. Εκεί θα γνωριστούν με ντόπιους και Βρετανούς και ανάμεσά τους βρίσκεται ο γιατρός Αζίζ, ένας Ινδός μουσουλμάνος και ο διευθυντής του βρετανικού κολεγίου Σίριλ Φίλντινγκ. Ο Ασίζ υπόσχεται στις δύο γυναίκες να τις πάει να δούνε τις φημισμένες σπηλιές Μάραμπαρ σε μια απομακρυσμένη περιοχή. Όμως η εκδρομή αυτή θα είναι καταστρεπτική για όλους. Ένα «σκοτεινό» γεγονός θα φέρει αντιμέτωπες τις δύο κοινότητες ξεσηκώνοντας πάθη και συγκρούσεις.
Στο μυθιστόρημα καταγράφεται η δυσκολία να υπάρξει φιλία ανάμεσα στους Άγγλους και τους Ινδούς αφού κυριαρχεί ο ρατσισμός και η καταπίεση των Άγγλων. Το δυτικό μυαλό αδυνατεί να συλλάβει το τεράστιο ψηφιδωτό μιας χώρας όπου συνυπάρχουν διαφορετικές φυλές και θρησκείες και τις τεράστιες διαφοροποιήσεις ακόμη και στα πιο καθημερινά πράγματα. Στο συναίσθημα και το ένστικτο των Ινδών αντιπαραβάλλεται η επιστημονικότητα και ο ορθολογισμός των Βρετανών.
Ο Φόρστερ γνώρισε την Ινδία σε δύο ταξίδια του και ο τρόπος που περιγράφει τη χώρα και τους ανθρώπους της, δείχνει τη βαθιά γνώση και την επιρροή που δέχθηκε ο ίδιος από την επαφή του με την ανατολική πλευρά του πολιτισμού.

Το μυθιστόρημα «Το πέρασμα στην Ινδία» βραβεύτηκε με το James Tait Black Memorial Prize μυθιστορήματος το 1924. Βρίσκεται στην 25η θέση της λίστας της Modern Library με τα 100 καλύτερα αγγλικά μυθιστορήματα του εικοστού αιώνα και στα 100 καλύτερα αγγλικά μυθιστορήματα του περιοδικού TIME. Το 1984 γυρίστηκε σε ταινία σε σκηνοθεσία του Ντέιβιντ Λιν και κέρδισε δύο Όσκαρ.
Η εισήγηση στηρίζεται θεωρητικά στις θέσεις του Edward Said όπως τις αναπτύσσει εκτενώς, σε σχέση με το Πέρασμα στην Ινδία, στο κορυφαίο έργο «Οριενταλισμός».
Θα παρουσιαστεί επίσης το κείμενο του Φόρστερ (1951) για την συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Καβάφη τον οποίο μετέφρασε στα αγγλικά αφού τον γνώρισε από κοντά στην Αλεξάνδρεια. Θα διαβαστεί επίσης και το κείμενο του Γιώργου Σεφέρη «Μόργκαν Φόστερ: Ματιά από τον Λοξό Πύργο» (1970, Δοκιμές Β΄) όπου καταγράφεται και η συνάντηση του 'Ελληνα Νομπελίστα με τον γηραιό πια Φόρστερ στο Λονδίνο.