ΑΛΑΝ ΧΟΛΙΝΓΚΧΕΡΣΤ "ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ ΞΕΝΟΥ"

μυθιστόρημα

Μετάφραση: Αντώνης Καλοκύρης

σελ.555

Το μυθιστόρημα του Βρετανού Άλαν Χόλινγκχερστ είναι μια μεγάλη τοιχογραφία δύο οικογενειών που διατρέχει τον εικοστό αιώνα αποτυπώνοντας την εξέλιξη των κοινωνικών, ταξικών και οικονομικών αλλαγών καθώς και της ερωτικής συμπεριφοράς στην Αγγλία.

Το βιβλίο χωρίζεται σε πέντε μέρη που αντιστοιχούν σε διαφορετικές χρονιές: 1913, 1926, 1967, 1978, 2008. Βασικό κορμό της ιστορίας αποτελούν οι ζωές δύο οικογενειών ενώ οι τόποι όπου διαδραματίζονται οι ιστορίες μεταλλάσσονται ή παρακμάζουν όπως και οι άνθρωποι. Ωστόσο υπάρχει μια βασική ηρωίδα: η Δάφνη Σολ, δεκαεξάχρονη το 1913 που θα παντρευτεί τρεις φορές, θα γράψει τις αναμνήσεις της, θα καταντήσει αλκοολική και ποτέ δεν θα γνωρίσουμε αν έμαθε ή αποδέχτηκε τις αλήθειες σχετικά με τους ανθρώπους με τους οποίους σχετίστηκε.

Το καλοκαίρι του 1913 η Δάφνη περιμένει στο κτήμα τους “Δύο Εκτάρια” να έρθει η αδελφός της Τζορτζ από το Κέιμπριτζ μαζί με τον συμφοιτητή του Σέσιλ Βαλάνς, ένα ελκυστιικό και ελπιδοφόρο ποιητή. Η Δάφνη γοητεύεται από την ιδέα ότι ο νεαρός Σεσίλ αφήνει φεύγοντας ένα ποίημα με τίτλο “Δύο Εκτάρια”. Η διφορούμενη υφή του ποιήματος δημιουργεί υποψίες ότι θα μπορούσε να ήταν γραμμένο και για τον Τζορτζ-άλλωστε εκείνη τους τσακώνει να χαριεντίζονται μέσα στον σκοτεινό κήπο. Ο Σέσιλ έχει έναν μικρότερο αδελφό τον Ντάντλι και αυτόν είναι της μοίρας της να παντρευτεί η Δάφνη, όταν ο Σέσιλ θα σκοτωθεί στο πεδίο των μαχών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Σέσιλ, όσο ζούσε είχε γνωρίσει τον κύκλο του Μπλούσμπερι, η ποίησή του, χωρίς να είναι κορυφαία, κατοχυρώνεται πια ως εθνική αφού μέχρι κι ο Τζόρτσιλ ανέδειξε τα “Δύο Εκτάρια” ως πολεμικό ποίημα.

Στο δεύτερο μέρος, το 1926, στο Κόρτλι Κορτ, κοντά στην Οξφόρδη, στο σπίτι των Βαλάνς, διοργανώνεται ένα μεγάλο πάρτι γενεθλίων για την Δάφνη που ως Λαίδη Βαλάνς έχει αποκτήσει δύο παιδιά με τον Ντάντλι, τον οποίο απεχθάνεται. Στο πάρτι παραβρίσκεται ο αδελφός της Σέσιλ ο Τζορτζ που αντικρίζει το ταφικό μνημείο του Σέσιλ, μέσα στο παρεκκλήσι του κτήματος και συγκινείται αναλογιζόμενος την θαμμένη ερωτική σχέση τους. Ξαναθυμάται και το ποίημα που “έκρυβε ένα μυστικό, και μια θλιμμένη ανακούφιση από το γεγονός ότι δεν υπήρχε περίπτωση να αποκαλυφθεί ποτέ”.

Στο τρίτο μέρος, το 1967, εμφανίζεται ο Πολ Μπράιαντ, ένας νεαρός υπάλληλος που δουλεύει στην τράπεζα Μίντλαντ της οποίας ο διευθυντής παντρεμένος με την κόρη της εβδομηντάχρονης Δάφνης. Ο Πολ αρχίζει να ενδιαφέρεται για την ιστορία της οικογένειας έχοντας στόχο τον Σέσιλ και την “κρυφή” του πλευρά. Ο Πολ αποφασίζει να γράψει μια αληθινή βιογραφία για τον Σέσιλ Βαλάνς που τον διδάσκει ο Πήτερ στις σχολικές τάξεις. Τώρα πια το Κόρτλι Κορτ έχει μετατραπεί σε σχολείο και μόνον ο τάφος του ποιητή Σέσιλ Βαλάνς παραμένει άθικτος. Το 1978 ο Πολ επιδιώκει να συναντήσει την γηραιά Δάφνη, που δεν βλέπει καλά αλλά εξακολουθεί να πίνει. Ελάχιστα στοιχεία βρίσκει για τη βιογραφία του καθώς εκείνη, οχυρωμένη στο προσωπικό της παρελθόν, προσεταιρίζεται όλο και περισσότερο το παρελθόν του Σέσιλ.

Μόνον στο τελευταίο μέρος του βιβλίου απουσιάζει η Δάφνη, πώς να επιβιώσει άλλωστε μέχρι το 2008; Ο Πολ είναι ένας εξηντάχρονος πεισματάρης που με τη βιογραφία του έχει “ξεσκεπάσει” τον Σεσίλ, ενώ τα εγγόνια της Δάφνης αναλαμβάνουν να διασώσουν μνήμες και να διορθώσουν παραπλανημένες βιογραφίες. Ένας νεότερος βιογράφος, ο Ρομπ, καταβάλει προσπάθειες να βρει τις απόκρυφες σελίδες του Σεσίλ και να ξαναγράψει τη ζωή του μέσα από μια πιο queer ματιά.

Απίστευτη λεπτοδουλειά στη γραφή, μερικές φορές εξαντλητική στις περιγραφές και λιγάκι επιτηδευμένη γλώσσα ειδικά στις πρώτες εποχές. Ένα εκλεπτυσμένο ύφος που αναπόφευκτα βαραίνει στην ελληνική απόδοση (ακόμη και στο πρωτότυπο). Ο αναγνώστης ενεργός, σε κάθε κεφάλαιο, πρέπει να επανασυνδέσει τα προηγούμενα περιστατικά μέσα από τους καινούργιους χαρακτήρες, καθώς οι παλιότεροι επανέρχονται ή χάνονται. Εδώ ωστόσο κρύβεται και η γοητεία του βιβλίου: οι άνθρωποι και οι ζωές τους είναι το νόημα της ιστορίας, οι σκιές και τα ίχνη τους αφήνουν μια γλυκιά πίκρα και ένα υπαρξιακό ερώτημα. Η ιστορία των κρατών γράφεται μέσα από την άνοδο και την πτώση των κοινωνικών τάξεων.

Ο Άλαν Χόλινγκχερστ γεννήθηκε το 1954 στην Αγγλία, σπούδασε στην Οξφόρδη, εργάστηκε στο Times Literary Supplement. To 1988 με τη “Βιβλιοθήκη της πισίνας” απέσπασε το βραβείο Somerset Maugham. Το 1983 το περιοδικό Granta τον συμπεριέλαβε στην λίστα των καλύτερων νέων Βρετανών συγγραφέων. Το επόμενο βιβλίο του “Τα σκοτεινά μονοπάτια του έρωτα” ήταν υποψήφιο για το βραβείο Booker, ακολούθησε το 1998 “Η έλξη” και το 2004 “Η γραμμή της ομορφιάς” με το οποίο κέρδισε το βραβείο Booker και μεταφέρθηκε στην τηλεόραση το 2006 από το BBC. Ύστερα από τα πρώτα τρία gay μυθιστορήματα στράφηκε σε μια περισσότερο κοινωνική θεματολογία χωρίς ωστόσο να παραβλέπει την ομοφυλοφιλία που καταγράφει σε κάθε του βιβλίο προσδίδοντας ένα ιστορικό βάθος στο τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκε και έγινε αποδεκτή στη χώρα του.

Αν σκεφτεί κανείς τα ερωτικά ποιήματα του Καβάφη του 1913 και τα κρυμμένα ποιήματα του Σεσίλ Βαλάνς (πρότυπο των ποιητών του Πρώτου Παγκοσμίου) την ίδια περίοδο μπορεί να επανεκτιμήσει το θάρρος του Αλεξανδρινού τον οποίο έκανε γνωστό στον αγγλοσαξονικό κόσμο ο Ε.Μ. Φόρστερ. Στο τελευταίο χρωστάει πολλά και ο Χόλινγκχερστ: το τέταρτο μέρος του μυθιστορήματός του έχει προμετωπίδα ένα απόσπασμα από μυθιστόρημα του Φόρστερ ενώ πολλές σκηνές μέσα στο βιβλίο παραπέμπουν στα έργα του συγγραφέα του “Χάουαρντς Εντ” αλλά και του “Μωρίς” που τον απέκρυψε όσο ζούσε. Απ' αυτήν την άποψη ο Άλαν Χόλινγκχερστ αποκαθιστά την υπόληψη μιας καταπιεσμένης ερωτικά λογοτεχνικής γενιάς ενσωματώνοντας την gay θεματολογία τόσο στη τέχνη της μυθοπλασίας όσο και στον κανόνα της αγγλικής λογοτεχνίας.

Θεόδωρος Γρηγοριάδης (c)

ΝΕΑ, βιβλιοδρόμιο, Σάββατο 2 Μαρτίου 204