Ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου για την συλλογή διηγημάτων "Γιατί πρόδωσα την πατρίδα μου".

Στο Βήμα της Κυριακής 7 Απριλίου 2019

(απόσπασμα)

Ας θυμηθούμε όμως τι ακριβώς κάνει στα μυθιστορήματά του ο Γρηγοριάδης, ο οποίος με το καινούργιο βιβλίο του προκρίνει και μια αυτοβιογραφική διάσταση υπό την έννοια ότι συνοψίζει τα αφηγηματικά και θεματικά μοτίβα μιας ολόκληρης τριακονταετίας. στο κέντρο της προσοχής του θα ανιχνεύσουμε τις αντινομίες, το δισυπόστατο και τον ρευστό χαρακτήρα της σεξουαλικής και της ερωτικής ταυτότητας. Ομόλογη είναι και η προβληματική του για τα πορώδη σύνορα ανάμεσα στους διακριτούς ρόλους τους οποίους επιβάλλουν οι κοινωνικά και ηθικά οριοθετημένες διαοφορές του φύλου. Και όλα αυτά στο εσωτερικό ενός μαγικού, συμβολικού και τελετουργικού κυκλώματος, όπου οι τόποι και η φύση διεκδικούν μιαν έκδηλα μυθική και ιερή υπόσταση, σ΄ένα γεωγραφικό τόξο το οποίο αρχίζει από την Κωνσταντινούπολη και την Αδριανούπολη και φτάνει μέχρι την Αλεξανδρούπολη, την Ορεστιάδα, την Καβάλα, την Ξάνθη, τα Πομακοκώρια, τη Δράμα, τις Σέρρες και τη Θεσσαλονίκη.

'Ανδρες και γυναίκες αναπτύσσουν στα μυθιστορήματα του Γρηγοριάδη έναν ιδιαίτερο δεσμό με τους τόπους στους οποίους κινούνται: τόποι που την κατάλληλη στιγμή θα αποκαλύψουν τις απόκρυφες σημασίες της φύσης-ζείδωρες πηγές που όχι μόνο θα συνενώσουν εθνότητες, φυλές και πολιτισμούς σ΄ένα ασύνορο πεδίο, πέρα από ιστορικές συγκρούσεις και ιδεολογικούς διαχωρισμούς, αλλά και θα προσφέρουν στις μεμονωμένες ψυχές μια λυτρωτική μύηση. Το αρχετυπικό δίδυμο του έρωτα και του θανάτου, στην παγίδα του οποίου πέφτουν συχνά οι ήρωες του Γρηγοριάδη, θα σφραγιστεί από μυστηριακές τελετές και ανρωποθυσίες, που δεν είναι παρά η άλλη όψη του ιερού.

Οι τόποι έχουν πρωταγωνιστικό χαρακτήρα και στο "Γιατί πρόδωσα την πατρίδα μου". Στην προγενέστερη τοπιογραφία ας προσθέσουμε τις πλαγιές του Παγγαίου, αλλά και τα αχανή αστικά κέντρα της Αθήνας, του Βερολίνου και στην Στοκχόλμης, με την απαραίτητη συμπλήρωση ότι ο συγγραφέας κινητοποιεί στις σελίδες του έναν πληθυσμός ανάμεικτης καταγωγής, αναδεικνύοντας ταυτοχρόνως πολλαπλές ψυχολογικές καταστάσεις. Στον τόμο θα συναντήσουμε από μετανάστες, πρόσφυγες, τραβεστί και πόρνες μέχρι ζευγάρια σε κρίση, ιδανικούς αυτόχειρες, ημιτελή ερωτικά τρίγωνα, χαροκαμένες γυναίκες και απεγνωσμένες ερωτικά χήρες (για τα δύο τελευταία θέματα, βλ. αντιστοίχως τα δύο κορυφαία κατά τη γνώμη μου διηγήματα της συλλογής, την "Άλλη όχθη" και το "Καντήλι").

Η μέθοδος που εφαρμόζει ο Γρηγοριάδης για την εκτύλιξη των ιστοριών του είναι ο ρεαλισμός, αλλά όπως και στα μυθιστορήματά του οποιαδήποτε ρεαλιστική αναπαράσταση (αν και τείνει τώρα να αποβάλει το μυθικό, το ιερό και το συμβολικό της στοιχείο) μοιάζει εξ αρχής υπονομευμένη. Από τη μια πλευρά δεν έχουμε την παραμικρή δυσκολία να αναγνωρίσουμε την κοινή, συνήθη πραγματικότητα, ενώ από την άλλη η φαντασία δεν αργεί να φωτίσει τα ανορθόδοξα είδωλά της, συστήνοντας έναν κόσμο όπου το απίθανο και το ακατόρθωτο είναι σε θέση να αποτελέσουν δύναμη μιας εντελώς απρόσμενης ανατροπής. Και εννοείται πως μια τέτοια δύναμη μπορεί να εγγυηθεί πολλά για τον Γρηγοριάδη, τόσο ως διηγηματογράφο όσο και ως μυθιστοριογράφο".