Ο εξώστης ρωτά τους συγγραφείς

Επιμέλεια στήλης Φανή Χατζή

Κάθε εβδομάδα ένας συγγραφέας απαντά σε 15 ερωτήσεις.

1. Γιατί γράφετε;

Δεν γινόταν αλλιώς. Ξεκίνησα να γράφω από την εφηβεία μου και δεν το άφησα ποτέ.

2. Τι κάνετε όταν δεν γράφετε;

Διαβάζω, βλέπω ταινίες. Κυκλοφορώ όσο μπορώ. Υπάρχουν τόσα πράγματα εκεί έξω στον κόσμο και στην κοινωνία. Από εκεί άλλωστε αντλώ και τις εμπνεύσεις μου.

3. Είστε πρωτίστως αναγνώστης ή συγγραφέας;

Και τα δύο, το ένα οδηγεί στο άλλο, μια διαδραστική σχέση που κρατάει… δεκαετίες. Ποσοτικά όμως είμαι περισσότερο αναγνώστης.

4. Τι διαβάζετε αυτό το διάστημα;

Διαβάζω πολλά βιβλία ταυτόχρονα. Έναν δίτομο Ντίκενς που μόλις κυκλοφόρησε, τον Λάσλο Κρασναχορκάϊ για μια παρουσίαση στην οποία θα είμαι ομιλητής και διηγήματα Ελλήνων συγγραφέων. Μου αρέσει πολύ το διήγημα.

5. Με ποιες προσωπικότητες της Λογοτεχνίας θα βγαίνατε για ποτό;

Δεν ζουν αυτοί που ήθελα για παρέα. Θα έβγαινα για ένα τσίπουρο με τον Γιώργο Ιωάννου αναζητώντας την Θεσσαλονίκη του και με τον Ρομπέρτο Μπολάνιο σε ένα ατέλειωτο μεθύσι στην Χιλή.

6. Ισχύει ακόμα ο «θάνατος του συγγραφέα» στην εποχή των social media;

Το αντίθετο, συγγραφείς είναι ολοζώντανοι και παντού. Ποτέ ξανά ο συγγραφέας δεν είχε τόση έντονη παρουσία στα κοινωνικά δίκτυα σε βαθμό παροξυσμού. Αυτό που φοβάμαι δεν είναι ο θάνατος του συγγραφέα αλλά… της γραφής και του κειμένου.

7. Γίνεται να βιοπορίζεσαι στην Ελλάδα μόνο από τη συγγραφή;

Καθόλου εύκολο, εκτός από κάποιους ευπώλητους συγγραφείς που είναι σχετικά λίγοι.

8. Διδάσκεται η γραφή;

Ο μόνος τρόπος να γράψεις είναι -αν δεν το έχεις επίκτητο-να διαβάσεις πολύ. Θα βοηθούσαν κάποια βιβλία πάνω στη γραφή και στην ανάγνωση όπως πχ του Τζόρτζ Σόντερς που διδάσκει καταπληκτικά τους Ρώσους κλασικούς! Ωστόσο αυτό που δεν διδάσκεται είναι η γλώσσα, εκεί ο συγγραφέας πρέπει να βουτήξει μόνος του στα ελληνικά γράμματα.

9. Ποιο θα ήταν το δικό σας «γράμμα σ’ ένα νέο ποιητή»;

Αυτά τα “γράμματα” τα έστελναν ο Ρίλκε και η Γουλφ σε μια εποχή που ο κόσμος αλληλογραφούσε ή οι νεότεροι αφουγκράζονταν τις παλιότερες γενιές. Σήμερα πάντως αντί για “γράμματα” επικρατούν τα μέιλ και τα μηνύματα στα κοινωνικά δίκτυα και οι ανούσιες εικόνες του tik tok. Τι γράμμα να στείλεις;

10. Η Λογοτεχνία είναι ενιαία ή επιδέχεται διακρίσεων;

Υπάρχουν δεκάδες κατηγορίες βιβλίων για κάθε αναγνώστη. Η λογοτεχνία είναι ένα σύμπαν απ΄ όπου κανείς αντλεί φως ή τον απορροφά μια μαύρη τρύπα.

11. Υπάρχουν must read βιβλία; Ποια είναι για εσάς;

Οι Κλασικοί. Οι αρχαίοι και οι νεότεροι. Από τον Σοφοκλή μέχρι τον Ντίκενς, τον Μέλβιλ, τον Ντοστογιέφσκι, τον Τολστόι. Χωρίς αυτούς δεν προχωράς, δεν γίνεσαι ούτε καλός αναγνώστης ούτε γραφιάς.

12. Πώς είναι να γράφεις στον καιρό της πολιτικής ορθότητας;

Τα βιβλία μου -για όποιον με διαβάζει όλα αυτά τα χρόνια- ήταν πάντα ανυπάκουα και ασυμβίβαστα. Οποιαδήποτε υπακοή σε κανόνες-ακόμη και της πολιτικής ορθότητας- αχρηστεύουν το νόημα της λογοτεχνίας. Το χειρότερο όμως είναι να γράφεις πάντα “ίδια” επειδή ξέρεις την συνταγή να πουλάς.

13. Γιατί οι Έλληνες γράφουν περισσότερο απ’ ό,τι διαβάζουν;

Δεν είναι και τόσο πολλοί. Αν αγόραζαν και μεταξύ τους τα βιβλία που γράφουν οι ίδιοι θα είχανε και κάποια έσοδα.

14. Πώς σας επηρεάζει η πολιτική επικαιρότητα;

Γενικά ναι, αλλά όχι άμεσα. Μέχρι να στρωθείς να γράψεις αλλάζει η εποχή και το πολιτικό τοπίο. Κρατάς όμως το καταστάλαγμα. Χρειάζονται οι αφυπνισμένοι συγγραφείς, όχι οι στρατευμένοι και οι καθεστωτικοί.

15. Η Λογοτεχνία, τελικά, σας έχει αλλάξει τη ζωή;

Προσωπικά ναι, στον τρόπο που ζω, που σκέφτομαι και που επικοινωνώ με τους άλλους. Η λογοτεχνία επέκτεινε τα προσωπικά και τα κοινωνικά μου όρια.

Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης γεννήθηκε στην Καβάλα το 1956. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήµιο της Θεσσαλονίκης, δίδαξε στη δηµόσια εκπαίδευση και συνεργάστηκε µε τη Δηµόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών διοργανώνοντας λογοτεχνικά σεµινάρια. Έχει γράψει έντεκα µυθιστορήµατα, τέσσερις συλλογές διηγηµάτων, µία νουβέλα, ένα αφήγηµα και έναν σκηνικό µονόλογο. Το µυθιστόρηµα Ζωή µεθόρια τιµήθηκε µε το Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο Μυθιστορήµατος 2016. Το τραγούδι του πατέρα βραβεύτηκε µε το Βραβείο «Νίκος Θέµελης» 2019 του περιοδικού Ο αναγνώστης. Στο Κανάλι της Βουλής επιµελήθηκε τη σειρά ντοκιµαντέρ για το βιβλίο «Ο λόγος της γραφής». Την τελευταία τριετία συνεργάστηκε µε το Athens American Center της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα σε µια σειρά σεµιναρίων µε θέµα την αµερικανική λογοτεχνία. Είναι µέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Το τελευταίο του έργο “Η νοσταλγία της απώλειας” (2022) κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη και βραβεύτηκε με το βραβείο Διηγήματος του Αναγνώστη 2022.