BHMA, βιβλία, ελληνική λογοτεχνία, αφιέρωμα 2007

Ελληνική λογοτεχνία
Βαλκάνιες διαστάσεις
ΜΑΡΗ ΘΕΟΔΟΣΟΠΟΥΛΟΥ

Μάριος Μιχαηλίδης Οστεοφύλαξ
Μεταίχμιο 2007, σελ.118
Το 2007 ήταν η χρονιά της αφήγησης μικρής έκτασης, νουβέλας και διηγήματος, με ανοίγματα προς το μεταφυσικό και το αλλόκοτο, όπου διέπρεψαν, δίπλα σε παλαίμαχους, πρωτοεμφανιζόμενοι ωρίμου ηλικίας. Ενας από αυτούς, ο ποιητής Μ. Μιχαηλίδης, που στήνει μια φανταστική νεκρόπολη με άρχοντα τον Οστεοφύλακα. Ενας μακρύς διάδρομος με λειψανοθήκες, σε σειρές μέχρις οροφής, όπου δίκαιοι και άδικοι διαφορετικών εποχών γειτνιάζουν, αδιάφοροι εμπρός στην αιωνιότητα, και μόνο οι απόγονοί τους και οι ιστορικοί επιμένουν να διαπληκτίζονται ακόμη και να σκευωρούν για τη θέση των νεκρών στο πάνθεον των ηρώων. Υποβλητικό σκηνικό για μια νουβέλα που σατιρίζει την πρόσφατη τάση να γραφτεί εκ νέου η Ιστορία, με βάση σημερινές ιδεολογικές σκοπιμότητες και εθνοτικές ανακατατάξεις.
Καθοριστικό στοιχείο, η γλώσσα της αφήγησης, προσεγμένη με γραμματικούς τύπους και σύνταξη της καθαρεύουσας, η οποία και αποβαίνει απολαυστική, όταν περιγράφει συγκεκαλυμμένα το αμαρτωλό παρελθόν των τεθνεώτων, επιμένοντας στις ερωτικές αταξίες ιερωμένων και στα έκτροπα παρανόμων. Μεγαλόσχημοι της Εκκλησίας και ήρωες του 1821 συμφύρονται με λήσταρχους των Αθηνών και κατοπινούς του αποκαλούμενου ακόμη μέχρι σήμερα και συμμοριτοπολέμου. Ενα ταξίδι του Οστεοφύλακα, εκτός συνόρων, στο Τεπελένι, η κηδεία βαρέως ασθενούντος Μητροπολίτη και τέλος η κατάρρευση του οστεοφυλακίου δίνουν στη νουβέλα βαλκάνιες διαστάσεις και επίκαιρο χαρακτήρα, καθώς μάλιστα ο συγγραφέας απεργάζεται διασκεδαστικούς γρίφους μέσω της επιλογής των ονομάτων.

Τρομερές ιστορίες

Δημήτρης Πετσετίδης
Λυσσασμένες αλεπούδες
Κέδρος, σελ.240
Διηγηματογράφος με καλές επιδόσεις ο Δ. Πετσετίδης, συμπλήρωσε εικοσαετή εκδοτική παρουσία, στρογγυλεύοντας σε εκατό τα πεζογραφήματά του, 99 διηγήματα και μία νουβέλα. Στα προηγούμενα βιβλία του, ταυτισμένος σε μεγάλο βαθμό με τραγικά πρόσωπα της Αριστεράς, επανέρχεται εδώ κρατώντας αποστάσεις Ασφαλείας. Μέσα από μια σειρά διηγήματα μινιατούρες, 23 τον αριθμό, με κάποιους ήρωες να επανεμφανίζονται, ανασυσταίνει, με αδρές γραμμές και λιτή αφήγηση τον μικρόκοσμο μιας εποχής κατακόρυφης όξυνσης των εμφύλιων παθών, που, φαινομενικά τουλάχιστον, συμπίπτει με τα παιδικά χρόνια του αφηγητή. Τρομερές ιστορίες για ενέδρες, προδοσίες και εκτελέσεις σε κωμόπολη μακράν της πρωτεύουσας, με τις σκοτεινότερες να λαμβάνουν χώρα σε ποτάμια-χαράδρα υπό τη σκέπη τρικάμαρου γεφυριού.
Αγριωποί αντάρτες και αρχαιομαθείς Γερμανοί, μοχθηροί χίτες και καταδότες, που βγάζουν χρωστούμενα ή και ενδίδουν στο φάσμα του φόβου, στήνουν όλοι μαζί χορό θανάτου, με περιδεείς θεατές πιτσιρικάδες, που συγχέουν τους σκοτωμούς με το παιχνίδι. Ολοι τους λυσσασμένες αλεπούδες, ενώ οι λυσσασμένες για έρωτα γυναίκες, τις οποίες υπαινίσσεται το ομότιτλο διήγημα, μόλις που σκάνε μύτη, καθώς υπερισχύουν οι τρυφερές έφηβες που συγκινούν τον αφηγητή. Και ακόμη, ο Πετσετίδης, με αναδρομές νοσταλγικής χροιάς, ειρωνεύεται πλαγίως την εθνική συμφιλίωση, που επιβράβευσε όσους επ' ατιμία διέπρεψαν, όπως επίσης και την ευμάρεια της σήμερον, που χρειάστηκε εκτροπή ποταμών και άγρια αποψίλωση του πρασίνου.

Κώστας Κατσουλάρης - Μικρός δακτύλιος
Φωτογραφίες Καμίλο Νόλλας, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2007, σελ. 184
«Νέες αθηναϊκές ιστορίες» του Κ. Κατσουλάρη 18 χρόνια μετά το ομότιτλο βιβλίο του Χρήστου Βακαλόπουλου. Συνολικά 11 ιστορίες σεξ και πανικού στα πέριξ του Λυκαβηττού και μόνο μία πέραν των ορίων του μικρού δακτυλίου στις «μαύρες» συνοικίες της πόλης με οικτρά κατάληξη. Σε όλες πρωταγωνιστούν άντρες, ανασφαλείς και αισθηματίες, μετέωροι ανάμεσα στην πραγματικότητα και στις φαντασιώσεις τους, ενώ ο συγγραφέας πειραματίζεται με διαφορετικές αφηγηματικές τεχνικές και χιουμοριστική διάθεση, αποσείοντας ξένες επιδράσεις και ενδίδοντας στη γοητεία επιφανών του Κολωνακίου αλλά και ρομαντικών προσώπων άλλων εποχών.

Θεόδωρος Γρηγοριάδης - Χάρτες
Εκδόσεις Πατάκη, 2007, σελ. 268
Σύντομες ιστορίες, βαθύτατα αισθηματικές, με πλοκή και απρόσμενη κατάληξη.
Το σύνολο εβδομήντα, ξετυλίγονται σαν τις χίλιες και μια νύχτες, βγαλμένες όχι από το στόμα μιας Χαλιμάς αλλά τριών φίλων παραμυθάδων, που περιπλανώνται σε πόλεις και χωριά της Ελλάδας, αποτολμώντας και ταξίδια σε μακρινά μέρη, όπως επίσης σε ουτοπικούς χώρους της φαντασίας. Εντυπωσιακή η θεματική ποικιλία των ιστοριών, καθώς εμπνέονται από την κοινωνική πραγματικότητα των τελευταίων δεκαετιών. Κατά κανόνα, δραματικές, με ήρωες τραγικά πρόσωπα, που βασανίζονται από τα πάθη τους, στριμωγμένους σε αδιέξοδες καταστάσεις.

Μιχάλης Μακρόπουλος - Η άδεια καρέκλα
Εκδόσεις Καστανιώτη, 2007, σελ. 254, τιμή 13 ευρώ
Μία νουβέλα συν 20 διηγήματα για τους μοναχικούς και απέλπιδες της Αθήνας, που κυνηγούν φρούδες ελπίδες και ξέφτια από όνειρα. Αρτιότερη η νουβέλα σε σχέση με τα διηγήματα, περιγράφει την περιπλάνηση στην πόλη ενός πωλητή παπουτσιών την πρώτη ημέρα της απόλυσής του. Σε πλήρη αποδιοργάνωση μετά το σοκ της αποπομπής, πιάνει κουβέντα με αργόσχολους και παρίες, που αποδεικνύονται σοφότεροι από ορισμένους ευυπόληπτους πολίτες, οι οποίοι αδυνατούν να συνεννοηθούν αναμεταξύ τους, πόσο μάλλον να αγαπηθούν. Εν γένει, αφηγήσεις σε ρεαλιστικό πλαίσιο με υπερβατική πνοή.

Δημήτρης Μίγγας - Τηλέμαχου Οδύσσεια
Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2007, σελ. 244
Φιλόδοξο αφήγημα, που στοχεύει στην απομυθοποίηση του πολυμήχανου Οδυσσέα και στη σατιρική ανασκευή του ομηρικού έπους. Αν και δεν απλώνεται στις 24 ραψωδίες αλλά περιορίζεται στο κομμάτι της «Τηλεμάχειας», με ήρωα έναν σύγχρονο κουζουλό Τηλέμαχο, γιο ενός αγύρτη μουσικού, ονόματι Οδυσσέα, που μπάρκαρε αφήνοντας εγκυμονούσα τη ζωηρή Πιπίτσα, ως υποκοριστικό του Πηνελόπη. Τραγελαφικές οι περιπέτειες του Τηλέμαχου, καθώς αναζητεί τον γεννήτορά του στα πέρατα της οικουμένης, για να τον ανταμώσει τελικά στο νησί τους, τη Λευκάδα, που φέρεται, κατά μία εκδοχή, ως η ομηρική Ιθάκη.

Κώστας Ακρίβος - Πανδαιμόνιο
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2007, σελ. 394
Ενα μυθιστόρημα ερωτικό, αστυνομικής πλοκής, με ιστορικό υπόβαθρο. Περισσότερο βλάσφημο από τη ροΐδεια «Πάπισσα Ιωάννα», αφού το ανοσιούργημα λαμβάνει χώρα στο Αγιον Ορος. Συναρπαστικότερο από «Το όνομα του Ρόδου», μια και το απόκρυφο χειρόγραφο που εντοπίζεται στη μοναστική Βιβλιοθήκη δεν αφορά έριδες της Καθολικής Εκκλησίας αλλά την επανάκτηση της Βασιλεύουσας. Με τον βίο και την πολιτεία του γέροντα Γεδεών, που πρωτοστατεί σε όσα σκανδαλώδη συμβαίνουν, να συγκινεί περισσότερο και από το συναξάρι ενός Παπουλάκου, καθώς ο καλόγερος του Ακρίβου δεν είναι μόνο φανατικός της πίστεως αλλά και μεγάλος πατριώτης. Και ως επιστέγασμα, ένα μυθιστόρημα πλήρες μορφικών τεχνασμάτων.

Γιάννης Κιουρτσάκης - Το βιβλίο του έργου και του χρόνου
Εκδόσεις Κέδρος, 2007, σελ. 536
Ο συγγραφέας, στη διάρκεια της μακριάς κυοφορίας των δύο προηγούμενων μυθιστορημάτων του, κρατούσε ημερολόγιο, το οποίο τελικά αποφάσισε, κινούμενος στο πνεύμα μιας ευρωπαϊκής παράδοσης, να μεταπλάσει, δίνοντάς του μυθιστορηματική υπόσταση, με ήρωα το δρων υποκείμενο της γραφής, το οποίο, ενοχικό και αβέβαιο, άλλοτε βυθίζεται εις εαυτόν και άλλοτε έχει την αίσθηση πως απλώς επιπλέει. Το αποτέλεσμα είναι ένα υπαρξιακό μυθιστόρημα παράξενα αισιόδοξο, καθώς η στοχαστική περιδιάβαση στη λογοτεχνία προσλαμβάνει λυτρωτικό χαρακτήρα, αναδεικνύοντας την καλλιτεχνική δημιουργία ως έναν, ίσως και μοναδικό, τρόπο διαφυγής.