Ουουεν Σίαρς "Αντίσταση" (Οwen Sheers)

Οwen Sheers (διαβάζει στο Hay Festival του Guardian ανάμεσα στους 21 πιο ελπιδοφόρους νέους συγγραφείς

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΜΤΦ. ΕΦΗ ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗ,
ΕΚΔ. ΩΚΕΑΝΙΔΑ 2007

Ο ΟΥΑΛΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΟΟΥΕΝ ΣΙΑΡΣ ΥΠΟΓΡΑΦΕΙ ΕΝΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

«ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ», ΠΟΥ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΑ ΙΔΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΠΟΥ ΤΑΛΑΝΙΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ,

ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΩΝΤΑΣ ΟΜΩΣ ΤΟΥΣ ΝΙΚΗΤΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΧΑΜΕΝΟΥΣ.

Σε μια απομακρυσμένη κοιλάδα, την τελευταία κοιλάδα της Ουαλίας, σε ένα απομακρυσμένο κατσικοχώρι, όπου κανείς δεν φτάνει τυχαία, μια μέρα εξαφανίζονται οι λιγοστοί άντρες. Βρισκόμαστε στο 1944, η απόβαση στη Νορμανδία απέτυχε, οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Αγγλία, στην Αμερική ο Ρούσβελτ χάνει στις εκλογές και το Λονδίνο κινδυνεύει από στιγμή σε στιγμή να πέσει στα χέρια των Ναζί. Ο Μαύρος Λόφος, στην κορυφή, μαύρος οιωνός για τις γυναίκες που απέμειναν μόνες στο λιβάδι και με δυσκολία πληροφορούνται τα γεγονότα από έναν ασύρματο. Με αυτά τα δεδομένα αρχίζει το μυθιστόρημα του Ουαλού συγγραφέα Όουεν Σίαρς. Κι έτσι μια μικρή κοινωνία ξαναγίνεται πυρήνας ενός κόσμου που υποφέρει, που χάνεται αλλά και αντιστέκεται.
Στην κοιλάδα, που μοιάζει να άδειασε ξαφνικά με την αναχώρηση των αντρών, η εικοσιεξάχρονη Σάρα αδυνατεί να κατανοήσει τους λόγους αυτής της απουσίας, το ίδιο και οι άλλες γυναίκες που προσπαθούν να βοηθήσουν η μία την άλλη στις βαριές αντρικές δουλειές. Άλλωστε το μοναδικό τρακτέρ ανήκε στον Τομ, τον άντρα της Σάρας. Ο κόσμος, πέρα από την κοιλάδα, ζει τον πόλεμο αλλά και εδώ η παρουσία του βαραίνει περισσότερο με την έλλειψη πληροφόρησης. Ώσπου ένα πρωινό καταφθάνει μια γερμανική περίπολος έξι αντρών με επικεφαλής τον Άλμπρεχτ, έναν λοχαγό σπουδαγμένο λίγα χρόνια νωρίτερα στην Οξφόρδη. Ο Άλμπρεχτ έχει πάρει εντολές να συγκροτήσει μια μικρή περίπολο και να έλθουν σε αυτή την οπισθοδρομική κοιλάδα, στο χωριουδάκι Όλτσον, για μια μυστική αποστολή. Στην αρχή οι γυναίκες αρνούνται κάθε επαφή ή συναλλαγή με τους ξένους, καταλήγουν όμως να αρμέγουν κατσίκες μαζί τους έναν μήνα αργότερα.

Αν και η παρουσία της γερμανικής ομάδας συσχετίζεται με την εύρεση ενός θησαυρού κρυμμένου στις σπηλιές του Μαύρου Λόφου, ο Άλμπρεχτ πολύ γρήγορα αντιλαμβάνεται ότι οι εξαφανισμένοι άντρες κατατάχτηκαν στη βρετανική αντίσταση, έχοντας αποθηκεύσει από καιρό όπλα μέσα στη γη. Οι γυναίκες επιμένουν ότι δεν γνωρίζουν τίποτε και έχουν δίκιο. Ζώντας στη σκιά των χαμένων αντρών ελπίζουν ότι οι αρσενικοί θα επιστρέψουν σύντομα, τους χρειάζονται όχι μόνο την ημέρα αλλά και τη νύχτα όταν ξανασμίγουν στα όνειρά τους. Η Σάρα αρχίζει να γράφει ημερολόγιο, αφιερωμένο στον Τομ, και όποτε έχει χρόνο καταφεύγει στους αγαπημένους της συγγραφείς, τον Ντίκενς, τον Χάρντι, την Μπροντέ, αφού και η ίδια, περιφερόμενη στους ανεμοδαρμένους λόφους, θυμίζει ηρωίδα εκείνων των μυθιστορημάτων. Και όπως συμβαίνει στα παλιά και τα καινούργια μυθιστορήματα, ο Γερμανός θα ερωτευθεί τη Σάρα και θα αρχίσει να τη φωνάζει με το μικρό της όνομα. Ένα βράδυ που το χιόνι θα σκεπάσει τα πάντα, θα φέρει το γραμμόφωνο και θα ακούν Μπαχ, ενώ η γυναίκα θα μπερδεύει τη φιγούρα του «καλού Γερμανού» με εκείνη του Τομ.
Μολονότι οι Γερμανοί στήνουν ένα παρατηρητήριο στην περιοχή, σύντομα βρίσκουν ένα σπιτάκι ο καθένας να μπαινοβγαίνουν. Οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο αντίπαλες ομάδες εξισορροπούν, γίνονται σχέσεις αλληλοβοήθειας και εξάρτησης, η αντίσταση στο χωριουδάκι υποχωρεί και από τις δύο πλευρές καθώς όλοι τους παραδίδονται στην αιώνια μοναξιά του τοπίου και της ψυχής. Μαλακώνουν οι χαρακτήρες των κατακτητών που βγάζουν τις στολές τους και φορούν τα ρούχα των απόντων συζύγων. Παράλληλα η στήλη του Νέλσονα κόβεται στα δύο για να σταλεί ως τρόπαιο στο Βερολίνο αλλά και ένα μέλος των Επικουρικών Δυνάμεων Ειδικών Καθηκόντων, ο Τζορτζ Μπόουεν, πλησιάζει το Όλτσον, ως ταχυδρόμος, και αντιλαμβάνεται την κατάσταση. Η εύθραυστη εκεχειρία ανάμεσα στις γυναίκες και τους Γερμανούς ανατρέπεται, καθώς εκείνοι πρέπει να ξαναφορέσουν τις στολές τους και να υπερασπιστούν τον παλιό ρόλο τους.

Ο Όουενς, με δύο βραβευμένες ποιητικές συλλογές και ένα ταξιδιωτικό βιβλίο για τη Ζιμπάουε, γράφει το πρώτο του μυθιστόρημα διατηρώντας την ποιητική του διάθεση και αξιοποιώντας τεχνικές και αναγνώσεις μιας πλούσιας λογοτεχνικής παράδοσης, όπως οι επιρροές του από τον Γκρέιαμ Γκριν ( Το τέλος μια υπόθεσης ). Πάντως εκείνο που δεσπόζει στο μυθιστόρημά του είναι η επιλογή της «εναλλακτικής ιστορίας», ένα είδος γραφής που, αντίθετα από τον μαγικό ρεαλισμό ή την επιστημονική φαντασία, βασίζεται σε αληθινά ιστορικά γεγονότα και απαντά στο ερώτημα «Τι θα συνέβαινε αν...» και- στην προκειμένη περίπτωση- «... επικρατούσε η Γερμανία στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;».
Ο Όουεν Σίαρς, που γεννήθηκε το 1974 στο Φίτζι και σπούδασε στην Οξφόρδη, δεν πρωτοτυπεί. Από τον Λίβιο, στην αρχαιότητα, μέχρι τις μέρες μας η πρόκληση του να αντιστρέφεις την Ιστορία αποτυπώθηκε σε πολλά κείμενα. Στο μυθιστόρημα προηγήθηκε το 1962 ο Φίλιπ Ντικ στον Άνθρωπο στο απόρθητο κάστρο (Εκδ. Ρarsec) όπου οι ΗΠΑ βρίσκονται υποταγμένες στους Ναζί, ο Λι Ντέιτον, ο Στίβεν Φράι, ο Ρόμπερτ Χάρις στο Fatherland, ενώ το 2004 ο Φίλιπ Ροθ επιλέγει την ίδια μέθοδο στη Συνωμοσία ενάντια στην Αμερική (Εκδ. Πόλις). Αλλά και στα καθ΄ ημάς, το 2005, ο Δημήτρης Φύσσας πρόλαβε τον Ουαλό με την Πλατεία Λένιν,πρώην Συντάγματος (Εκδ. Εστία) όπου οι Σοβιετικοί εγκαθιστούν Λαϊκή Δημοκρατία στην Ελλάδα.

Η Αντίσταση, παρά τις επιμέρους αμηχανίες στην πλοκή της που οφείλονται και στο δυσκολόπιστο του είδους, διαθέτει όλα τα στοιχεία ενός καλογραμμένου μυθιστορήματος με στοιχεία θρίλερ όπου η ρεαλιστική ματιά διαδέχεται την ποιητική αφήγηση, ένα μυθιστόρημα όπου δοκιμάζονται οι αντιστάσεις των ανθρώπων και της Ιστορίας τόσο σε επίπεδο των προσωπικών ορίων όσο και των εθνικών ταυτοτήτων και συνειδήσεων.
Καλοδεχόμαστε ακόμη έναν Άγγλο συγγραφέα στη χώρα μας, με το πρώτο του κιόλας βιβλίο, και την ταυτόχρονη κυκλοφορία του στην πατρίδα του, σε μια σωστή μετάφραση και σε μια επιμελημένη έκδοση. Η «αντίσταση» της ντόπιας και διεθνούς αγοράς στα αγγλικά γράμματα έχει μετατραπεί σε απόλυτη υποταγή. Άραγε θα γραφτεί ποτέ ένα μυθιστόρημα «εναλλακτικής λογοτεχνίας», όπου οι Άγγλοι αναγνώστες θα διαβάζουν ξένους μεταφρασμένους συγγραφείς σε ποσοστό 50% του συνόλου της βιβλιοπαραγωγής στη χώρα τους και όπου φυσικά η ελληνική λογοτεχνία θα έχει γενναίο μερίδιο;

ΝΕΑ, βιβλιοδρόμιο, Ο9/02/08