ΣΑΛΜΑΝ ΡΟΥΣΝΤΙ
Η ΓΗΤΕΥΤΡΑ ΤΗΣ ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ

Μετάφραση-Πρόλογος: Γιώργος Ίκαρος Μπαμπασάκης
ΨΥΧΟΓΙΟΣ 2009


Ο γητευτής της αφήγησης επιστρέφει με ένα ιστορικό και φανταστικό μυθιστόρημα αποδεικνύοντας ότι είναι ένας δεινός λογοτεχνικός διαμεσολαβητής ανάμεσα στη Δύση και στην Ανατολή.
Η Δύση μέχρι τώρα τον αντάμειψε με εικοσιεπτά διεθνή βραβεία, ενώ η Ανατολή τον φόρτωσε με μια θανατική καταδίκη που -παρά την σοβαρότητά της- περισσότερο βοήθησε την συγγραφική του καριέρα του και ευεργέτησε την δημιουργική γραφή. Στο δέκατο μυθιστόρημά του ο Ρούσντι κινείται με ευχέρεια ανάμεσα στους δύο κόσμους και προσχωρεί σε εδάφη του φανταστικού, του μαγικού ρεαλισμού και των παγκόσμιων μύθων. Όμως τα πρόσωπα και οι χώρες ανήκουν στην επικράτεια της αληθινής ιστορίας: είναι η αναγεννησιακή Φλωρεντία των Μεδίκων και η Ινδία υπό την ηγεμονία των Μογγόλων τον δέκατο πέμπτο αιώνα.
«Ε, ξένε…για λέγε, λοιπόν. Ποιο είναι αυτό το παραμύθι που διέσχισες το μισό κόσμο για να το πεις;» ρωτάει ο Μογγόλος αυτοκράτορας Άκμπαρ τον αινιγματικό ξανθό ταξιδιώτη που κατέφθασε στην αυλή του. Πράγματι κουβαλάει ένα μυστικό ο δυτικός «Σεχραζάτ» που εμποδίζεται συνεχώς να το αποκαλύψει από τους αυλικούς του Αυτοκράτορα και από τον πρίγκιπα γιο του Σαλίμ. Όμως σταδιακά θα το φανερώσει, μαζί με τα διαφορετικά του ονόματα. Κι έτσι θα μάθουμε ότι πρόκειται για τον Νικολό Βεσπούτσι που έφτασε από την Φλωρεντία στην Ινδία ως Μογγόρος ντελ Αμόρε, Μογγόλος της Αγάπης. Ο προοδευτικός Άκμπαρ θα τον εμπιστευτεί γιατί «δίχως προσωπική ιστορία δεν υφίσταται άνθρωπος, δεν υπάρχει». Άλλωστε κι αυτός έχει ως σύζυγο την Τζόντα, την φανταστική γυναίκα των ονείρων του, που την είχε δημιουργήσει ο έρωτας.
Ο Άκμπαρ θα ακούσει από τον ξένο για την γητεύτρα της Φλωρεντίας, μια ιστορία που ταξιδεύει στο παρελθόν όταν η Μογγόλα πλανεύτρα, με το όνομα Καρά Κεζ, απήχθηκε από τους Πέρσες και βρέθηκε, μέσω ενός Ιταλού γενίτσαρου, στην Φλωρεντία για να καταστεί γητεύτρα, Αγία και Προστάτιδα της πόλης, αυτή και ο μαγικός της καθρέπτης. Στο μεταξύ, μέχρι να ξεδιπλωθεί η ιστορία της, που θα έχει ως αποκάλυψη την συγγένεια του Άκμπαρ με τον ξένο, θα παρελάσουν αρλεκίνοι, τσαρλατάνοι, έμποροι θησαυρών, ευνοούμενοι και ευνούχοι, ιεραπόστολοι και πειρατές, θαυματοποιοί και ήρωες που αφήνουν τα ονόματα πίσω τους σαν πουκάμισα φιδιών και κλέβουν τις ιστορίες των άλλων.
Πρέπει να τα πιστέψουμε όλα αυτά; Και γιατί όχι, αφού διαδραματίστηκαν «προτού το πραγματικό και το εξωπραγματικό διαχωριστούν για πάντα και καταδικαστούν…» σχολιάζει ο παντογνώστης συγγραφέας και δυνάστης των ηρώων του. Βουτώντας σε δεκάδες ιστορικές πηγές αλλά και σε μύθους επαναφέρει την περίοδο εκείνη με τα μαγικά και μυθικά υλικά της, με τη γλώσσα του σήμερα και με σύγχρονο διαλογισμό. Μια μεταμοντέρνα αφήγηση που στερείται της αθωότητας των παλιών αφηγητών, αφού έχει επίγνωση του υλικού της και του τρόπου που πρέπει να λεχθεί. Ενίοτε, όταν η κάπως αργή αφήγηση σε κουράζει, ξεσπάει ένα νέο συμβάν που σε επαναφέρει στις σφαίρες της μαγείας και του παραμυθιού.
Ο Σάλμαν Ρούσντι θα μιλήσει για την Εξουσία, την Τέχνη, το Θεό, το Κάλλος και τον Έρωτα. Θα παίξει, θα περιπαίξει, θα αποκαλύψει, θυμίζοντας άλλοτε τον Καλβίνο και άλλοτε τον Μπόρχες, μα και τον Πάβιτς -ειδικά στα ονειρικά επεισόδια. Θα καταφέρει για άλλη μια φορά να εκνευρίσει τους λογοτεχνικούς και μη εχθρούς του αλλά και να απογειώσει τους φανατικούς αναγνώστες του. Ο παραμυθάς Ρούσντι μοιάζει με τον ήρωά του, τον ξένο, που έρχεται από αντίθετη κατεύθυνση, απ’ την ανατολή στη δύση, να την γητεύσει με τις δικές του ιστορίες.



Δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ, βιβλιοδρόμιο Σάββατο 28 Απριλίου 2009

Θεόδωρος Γρηγοριάδης