Ο παλαιστής και ο δερβίσης κριτική στην ΑΥΓΗ

Μεγάλος Ερωτικός

Tου Νίκου Κουρμουλή

Ο Καβαλιώτης συγγραφέας πότε με οξείς υπαινιγμούς και πότε με ευθείες βολές καταφέρεται κατά των σφετερισμών της κεντρικής πολιτικής εξουσίας. Ο στείρος εθνικισμός είναι χουλιγκανισμός χωρίς γήπεδο είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά

Θεόδωρος Γρηγοριάδης "Ο παλαιστής και ο δερβίσης», εκδ: Πατάκη, σελ: 320, τιμή: 15 ευρώ

Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης επιστρέφει με ένα μυθιστόρημα πανσεξουαλικό. Διαδρομές, κορμιά, εκμυστηρεύσεις, εκδορές και επιθυμίες, μπλέκονται σε ένα δυνατό χαρμάνι, όπου η Ανατολή φωτίζει τη Δύση να βρει περπατησιά μέσα στην χειμερία νάρκη της. Μια παρέα πλανόδιων, μοναχικών ψυχών που έχουν περάσει τα σαράντα, αναπροσαρμόζουν τους κοινωνικούς κώδικες με επίκεντρο έναν Τούρκο παλαιστή των συνόρων. Τον Τζεμάλ.

Ή αλλιώς ο Μεγάλος Ερωτικός. Πάνω στα βουνά της Ροδόπης αντρικά σώματα αλείφονται με λάδι και παλεύουν. Η φύση σχεδόν απογυμνωμένη. Η αναμέτρηση θα είναι μέχρις εσχάτων. Γυναίκες και άνδρες αναζητούν να ζήσουν κάτω από ανοιχτούς ορίζοντες, πέρα από τους περιορισμούς της αστικής ζωής. Διευκρίνιση: οι ήρωες δεν έχουν την αφέλεια να ξεγελιούνται με αλά Γούντστοκ απελευθερώσεις. Αποτελούν ένα μάγμα αρνησικυριών που κατανοούν έστω και δύσκολα τις αντιφάσεις τους. Ο καθένας και η καθεμιά από την ετερόκλιτη παρέα λαμβάνει από τον Τζεμάλ ξεχωριστούς πυροκροτητές. Οι οδηγίες χρήσεις παραλείπονται. Κατ’αρχήν ο Γρηγοριάδης ξανοίγεται στις εθνικές οδούς.

Παίρνει σβάρνα τις δημοσιές. Αθήνα, Κωνσταντινούπολη, Ανδριανούπολη, Ξάνθη, Νιγρίτα, Σέρρες, Θεσσαλονίκη. Σε πανηγύρια, συνοικίες, καλντερίμια, νοτισμένες ταβέρνες, τεκέδες, χαμάμ, μπαρ απόκεντρα, σε χωριά, σε τρένα, σε ακροστοιχισμένους τόπους που τους προσπερνάς, διότι φοβάσαι ότι αποτελείς κομμάτι τους. Στην αφήγηση του συγγραφέα όλες οι υποδοχείς συνάξεων, είναι ιερά τεμένη. Φιλοξενούν τις πλέον κρυστάλλινες ανταποκρίσεις της ψυχής. Ένα δίκτυο αλλεπάλληλων προορισμών δίχως τέλος και αρχή. Πόθος για φευγιό μόνο. Κανείς δεν ανήκει σε κανέναν. Διασκορπισμός και την ίδια στιγμή παρέλκυση βιογραφικών συμβάντων που αντιστάθηκαν στην ιδέα του εξορθολογισμού.

Μια έννοια που κερδίζει τελευταία όλο και μεγαλύτερο πεδίο εφαρμογής. Η Μιρέλλα, μια Αρτέμιδα-κυνηγός και ταξιδιωτική φωτογράφος. Ρίχνεται στον Τούρκο σαν αμάξι χωρίς φρένα. Λίγες στιγμές ηδονής φτάνουν. Θεωρεί ότι ο Τζεμάλ είναι αξεπέραστο δώρο Θεού. Ο Χρήστος, μελετητής και γνώστης της βαλκανικής κουλτούρας, κάνει χρέη μεταφραστή σε πανηγύρια. Βλέπει τον Τζεμάλ σαν πολιτιστικό κεφάλαιο των δυο γειτονικών λαών, έναν σύγχρονο Οθωμανό Απόλλωνα δίχως χειραγωγίσημα βαρίδια. Η Μόλλυ ψάχνει τον εξαφανισμένο άντρα της που έχει μπλεχτεί όπως θέλει να ισχυρίζεται με πνευματιστικές ομάδες σούφι. Αλήθεια, ψέματα; Καθείς έχει τη δική του ερμηνεία για τις ξαστοχιές. Ο Ορφέας, ένας τραγουδοποιός που γνωρίζει το μουσικό γλωσσάριο της Ανατολής. Η Τίνα, ένας θηλυκός οδοστρωτήρας της επαρχίας. Ξεχειλίζει από ερωτισμό και θέλει τον Τζεμάλ ως αποκλειστικό απόκτημα. Ο Διονύσης, ένας επίδοξος συγγραφέας. Ο αφηγητής σε δεύτερο πρόσωπο. Το μυθιστορηματικό alter ego του Γρηγοριάδη. Θρακιώτικης καταγωγής, ανένταχτος Αθηναίος.

Έλκεται από τον εκρηκτικό Τζεμάλ, που τον καθιστά ταυτόχρονα πηγή της αναχωρητικής φιλοσοφίας του. Ο Διονύσης διαβάζει υπερβολικά πολύ. Λατρεύει τον μυστικισμό των δερβίσηδων. Τους μεβλεβί χορευτές του ουρανού. Εντός του εκρήγνυται ένα ηφαίστειο που τον προσκαλεί να μεταλάβει στον διάπλου της λογοτεχνικής έμπνευσης. Πίσω από όλα αυτά υπάρχει το επίδικο της Ιστορίας. Δυο λαοί, πόσα σύνορα; Όσα και οι άνθρωποι. Ο Καβαλιώτης συγγραφέας πότε με οξείς υπαινιγμούς και πότε με ευθείες βολές καταφέρεται κατά των σφετερισμών της κεντρικής πολιτικής εξουσίας.

Ο στείρος εθνικισμός είναι χουλιγκανισμός χωρίς γήπεδο είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά. Η λαθροχειρία είναι το σπορ των συμφεροντολόγων και των καιροσκόπων. Αν υποστηρίξεις την συνάντηση των δυο λαών κάποιοι θα σε πουν δηλωσία και αν είσαι σκεπτικιστής τότε μπορεί να σου προσάψουν ότι είσαι εναντίον της συμφιλίωσης. Σε επίπεδο παρέας όμως οι ομογενοποιήσεις κάμπτονται. Διότι εδώ εδράζεται το απόσταγμα του μυθιστορήματος: στην τέχνη της συγκόλλησης ανόμοιων όντων. Οι ήρωες διερευνούν λόγια, ανιχνεύουν δοξασίες, προσπαθούν να απεγκλωβιστούν από έναν φαύλο κύκλο, που τους κρατά σιδηροδέσμιους. Οι εσωτερικές τους κόχες μπαίνουν σε διαπραγμάτευση.

Το έθιμο της πάλης. Μια σημαντική αν και ξεθυμασμένη τελετουργία που βρίσκεται στο περιθώριο. Έξω από την τρέχουσα νοοτροπία του αγοραίου. Οι ήρωες αγαπούν με όλη τους τη καρδιά, αλλά τους λείπει η πίστη. Την αγγίζουν και τη χάνουν. Νομίζουν ότι είναι κάτι άλλο. Μπερδεύονται στους δαιδάλους της επιπολαιότητας τους. Εκεί όμως βρίσκεται και η σοφία τους. Δεν τυποποιούνται. Ρευστοποιούνται και ανάγονται σε βραδύκαυστο υλικό που νοηματοδοτεί τη πεποίθηση τους για απρόσκοπτη συμμετοχή στη φαντασίωση. Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης κατευθύνει με διαύγεια το πολυπρόσωπο υλικό του. Προσεταιρίζεται στις αναγκαιότητες των πρωταγωνιστών του, πλέκοντας ένα αραχνοΰφαντο δίχτυ. Υπάρχουν πλείστες όσες φορές που αυτοσαρκάζεται κιόλας. Επεμβαίνει δραστικά παραμονεύοντας από την αντίθετη φορά της αφήγησης. Η οποία διατρέχει το σύγχρονο «θαύμα» της Ελλάδας από το 2001 έως το 2008.

Ελάχιστα πριν τη κατάρρευση ή και μέσα σε αυτήν. Τη διάψευση της ευμάρειας. Η πορεία ανάλογη. Στην ουσία οι εκπλήξεις είναι είδος προς εξαφάνιση, αν το καλοσκεφτείς. Το ίδιο και ο παλαιστής που έρχεται από τις αφηγήσεις των θρύλων του παρελθόντος, για να εγκατασταθεί πρόχειρα στο παρόν. Ένα κείμενο που ζαλίζει, σου σφίγγει τη καρδιά και σε αποενοχοποιεί. Υποκλέπτει στιγμές ανήλιαγες, συναισθήματα περίπλοκα μα τόσο όμορφα. Ένα μυθιστόρημα που σε γυρίζει βόλτες μέχρι να βρει τη σήμανση του. Ο παλαιστής καθηλώνει το σώμα και ο δερβίσης το απελευθερώνει. Το σώμα και το πνεύμα. Η δράση και η αδράνεια. Ο έρωτας και το μαγικό βοτάνι. Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης σε μια εποχή πόλωσης, καταφέρνει να δει μακρύτερα. Έχει πνοή και απύθμενο τσαγανό.

μικρή χριστουγεννιάτικη ιστορία

Το αγοράκι με τα σπίρτα

Ο μικρός μόλις είχε γυρίσει μουσκεμένος στο σπίτι. Η ξυλόσομπα μπουμπούνιζε δυνατά. Η μάνα του, πριν ανέβει την σκάλα, τον πρόσταξε να κουβαλήσει λίγα προσανάμματα από την αποθήκη. Αυτός μπήκε μέσα κρατώντας μαζί μια πάνινη τσάντα γεμάτη μανταρίνια, μήλα και χαρούπια. Φαινόταν κατσουφιασμένος. Η μάνα του τον κοίταξε παραξενεμένη.
«Μου φαίνεται δεν μάζεψες φράγκα στα κάλαντα!»

Εκείνος ήταν αληθινά θυμωμένος. Απαρίθμησε πόσα σπίτια τού έδωσαν λεφτά και πόσοι τσιγκούνηδες τον γέμισαν κεράσματα. Άσε που του Ταρλίδη η γυναίκα φώναξε, «μας τα ‘παν!»

Πέταξε την τσάντα στο ντιβάνι, ένας οπωροφόρος κήπος ξεχύθηκε πάνω στο κόκκινο σκέπασμα .

«Τώρα, πλύσου και χτενίσου. Θα ‘ρθει ο νονά σου απόψε...»

Χοροπήδησε. Η νονά του ήταν μια όμορφη κοπέλα που τελείωνε το Γυμνάσιο στo Πράβι. Έξυπνη μαθήτρια, μάθαινε γαλλικά, χόρευε εθνικούς χορούς στον σύλλογο. Άλλαξε αμέσως η διάθεσή του, μα το κυριότερο: η νονά του κάθε χρόνο, από τότε που πήγαινε στο δημοτικό, του έφερνε ένα υπέροχο βιβλίο που το αγόραζε ειδικά γι αυτόν από την Καβάλα.

Την περίμενε καθισμένος στο ντιβάνι. Έξω το ανταριασμένο Παγγαίο στιγμή δεν καθάριζε. Η μάνα του έστρωσε ένα κεντητότραπεζομάνδηλο στην τραπεζαρία και γέμισε την φρουτιέρα με τα φρούτα που εκείνος μάζεψε στα κάλαντα. Όταν χτύπησε η εξώπορτα, αυτός πετάχτηκε πάνω και με σοβαρότητα στήθηκεπεριμένοντας την νονά του. Η Πόπη, ολόκληρη κοπέλα, μύριζε κολόνια τριαντάφυλλο, που έφτιαχνε η ίδια σε μπουκαλάκια. Ήταν καλοχτενισμένη και καλοντυμένη και φόραγε τακούνια. Τον φίλησε και αυτός ντράπηκε, κάτι είχε ακούσει για τα γυναικεία φιλιά. Διόρθωσε την φράντζα του στο μέτωπο.

Κρυφοκοίταζε με αγωνία τα χέρια της που ήταν γεμάτα δώρα για όλους. Οι γονείς της Πόπης στεφάνωσαν τους δικούς τους γονείς. Την έχει δει προσεκτικά αυτή την φωτογραφία του γάμου, γιατίλείπει ο ίδιος από μέσα και του φαίνεται πολύ παράξενο αυτό.
Η Πόπη βγάζει και του δίνει ένα βιβλίο όπως πέρυσι. Ένα όμορφοβιβλίο, με χρώματα κι εικόνες και με ένα κοριτσάκι στο εξώφυλλο που ανάβει σπίρτα μπροστά σε ένα τζάκι. Αυτός το ξεφυλλίζει βιαστικά. Θα το διαβάσει αμέσως μόλις φύγει η νονά του, θα το μελετήσει καλά, μέχρι να το μάθει απέξω και ύστερα θα το διηγηθεί στον Γιώργο και στον Σταύρο που δεν τους αρέσουν τα βιβλία, όμως τους αρέσει να ακούν ιστορίες.

Όταν φεύγει η νονά, φορτωμένη κι αυτή με δώρα και γλυκά, και αφού του δίνει ένα πιο βαθύ φιλάκι από το πρώτο, τρέχει και θρονιάζεται στο τραπέζι. Μόλις που ακουμπάνε τα πόδια του στο μουσαμαδένιο πάτωμα. Ανοίγει το βιβλίο και διαβάζει. Μα τι είναι αυτό; Ποιο είναι αυτό το φτωχό και δυστυχισμένο κοριτσάκι που είναι μόνο του χριστουγεννιάτικα, χωρίς σπίτι και οικογένεια; Όμως η μικρούλα αρχίζει και ανάβει σπίρτα και βλέπει συνεχώς όμορφα πράγματα, βρίσκεται σε χριστουγεννιάτικα δέντρα και τραπέζια, περνάει λαμπερές γιορτές ώσπου τελειώνουν τα σπίρτα της...

«Τι κάνεις εκεί;» τον ρωτάει η μάνα του βλέποντάς τον να ανάβει το ένα σπίρτο μετά το άλλο. Θα τα τελειώσεις και δεν θα έχουμε αύριο το πρωί να ανάψουμε την φωτιά».

Αυτός ανάβει συνεχώς σπίρτα αλλά το κοριτσάκι δεν εμφανίζεται πουθενά. Μακάρι να ερχόταν η μικρή και να την φιλοξενούσαν στο σπίτι τους. Θα έτρωγε μαζί τους, θα χαιρόταν, θα άκουγε τον μπαμπά του να παίζει κιθάρα και τη μάνα του να τραγουδάει.

Όμως το κοριτσάκι δεν έρχεται. Σωριάζεται πεθαμένο στα κρύα πεζοδρόμια της πόλης που έχτισε κάποιος κύριος Άντερσεν. Όταν μεγαλώσει θα τον κανονίσει αυτόν, τον άκαρδο κύριο, που άφησε τη μικρή αβοήθητη...
Πέφτει στο κρεβάτι και καθώς τον σκεπάζει η μάνα του, «κλαις;» τον ρωτάει;

«Το κοριτσάκι...» λεει εκείνος.

«Καλά, μην κλαις από τώρα για τα κοριτσάκια. Έχεις χρόνια. Η ζωή είναι μεγάλη».

Και τον σκεπάζει με την ζεστή κουβέρτα.

Κείμενο στην LIFO

GUEST EDITO

Η Τουρκία μέσα μας

Η Κωνσταντινούπολη είναι η «Νέα Υόρκη» της Ανατολής, η ελληνική τηλεόραση κατακλύζεται από τουρκικά σίριαλ, ο Σεμίζ Καπλάνογλου είναι το νέο μεγάλο όνομα του ευρωπαϊκού κινηματογράφου και ο Μουράτ Σομέρ προτείνει αστυνομικά με ντετέκτιβ τραβεστί. Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης αποτυπώνει τη νέα σχέση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και διαπιστώνει πως οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΟΔΩΡΟ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗ

Αντί να πηγαινοερχόμαστε στα κατώφλια και στις γειτονιές, η Τουρκία επανήλθε μέσα από τους δέκτες μας, καλογυαλισμένη, χωρίς μπούρκα, γεμάτη τηλεοπτικές περσόνες.


Το 2000, σε ένα ειδικό τεύχος της «Ελευθεροτυπίας», «Ελλάδα-Τουρκία, Το νέο κλίμα: Ο γείτονάς μου ο Τούρκος. Ο γείτονάς μου ο Έλληνας», όπου έγραφαν εκπρόσωποι των γραμμάτων, της πολιτικής και της οικονομίας, κλήθηκα να γράψω από τη μεριά του Έλληνα συγγραφέα. Στο κείμενο εκείνο επικεντρώθηκα στις δυο βασικές παραμέτρους που ορίζουν τις σχέσεις των δύο χωρών: τον λαό και την πολιτική. Πριν δέκα χρόνια είχε αναθερμανθεί η φιλική σχέση ανάμεσά μας, είχαν μεσολαβήσει οι καταστρεπτικοί σεισμοί. Από την άλλη, ο ρόλος της πολιτικής, οι έχθρες, οι κουμπαριές, οι λυκοφιλίες συνεχίζονταν. Το κείμενο εκείνο τελείωνε:

«Πιστεύω ότι με λίγη ευρωπαϊκή μόλυνση η Τουρκία θα ξαναδεί τον παλιό και τον καινούργιο της εαυτό. Τρομαγμένη και πιο υποψιασμένη ίσως να σκύψει με κατανόηση στη μικρή χώρα δίπλα της που βιάστηκε να αλλαξοδρομήσει».

Η ανθρώπινη προσέγγιση στο μεταξύ αλλοιώθηκε. Αντί να πηγαινοερχόμαστε στα κατώφλια και στις γειτονιές, η Τουρκία επανήλθε μέσα από τους δέκτες μας, καλογυαλισμένη, χωρίς μπούρκα, γεμάτη τηλεοπτικές περσόνες, πλανεύτρες Σεχραζάτ και άντρες που εκτοξεύουν λυρικές συναισθηματολογίες που φέρνουν σε οργασμό τις Ελληνίδες. Ένα πλήθος φαντασιακό, καρτουνίστικο, απ' όπου απουσιάζει η κοινωνική πραγματικότητα. Όταν πάλι οι Έλληνες επισκέπτονται τη γείτονα χώρα, αν δεν κλάψουν αναζητώντας ξεριζωμένα θεμέλια, τριγυρνούν στα ευνομούμενα μέρη της Πόλης με μια παρελθοντολογική αυταρέσκεια αλλά κι ένα μικρό φόβο. Τίποτε δεν τους πείθει ότι η χώρα αυτή παραμένει ακίνδυνη.

Η μεγαλύτερη, όμως, διάψευση επήλθε στους πολιτικούς σχεδιασμούς. Το εγωιστικό μας όπλο, η στήριξη της Τουρκίας για την είσοδό της στην Ευρώπη, αυτή η μοναδική μας υπεροχή που μας έδινε την αυτάρκεια και τον ερμαφροδιτισμό του Ευρωπαίου, αποτέλεσε μπούμερανγκ για μας τους ίδιους. Γιατί να θέλουν η Τούρκοι αυτή την ξεφτισμένη κουρελού, ενώ έχουν τα χειροποίητα χαλιά τους; Ανερχόμενη οικονομία, αυτοτελής πολιτική, δυναμικό εργατικό στο φουλ, ιδεολογία συνοδευόμενη από οράματα μιας νέας οθωμανικής αυτοκρατορίας. Μ' αυτά και με λίγο θράσος κατόρθωσαν να είναι σεβαστοί, επιτακτικοί και καθόλου διαπραγματεύσιμοι.

Πάντως, ενώ τότε μιλούσα για «τη μικρή χώρα δίπλα της που βιάστηκε να αλλαξοδρομήσει», δεν φανταζόμουν ότι η παράδοση της Ελλάδας στην ευρωζώνη θα μετατρεπόταν σε μια περίοδο καθυπόταξης και ότι ο επόμενος κατακτητής θα ήταν τρία αρχικά της αλφαβήτας που παραπέμπουν σε οδοντοστοιχία.

Τι απέμεινε από τη σχέση μας με τη Γείτονα; Αβέβαια συναισθήματα που εξαντλούνται στο τηλεοπτικό γυαλί, μυθιστορήματα γεμάτα μιναρέδες και τίτλους που εμπεριέχουν τις λέξεις «Σμύρνη», «Πόλη» κ.λπ. (τα οποία βαριούνται ακόμη και οι Τούρκοι εκδότες), μια δυσθεώρητη βίζα που εμποδίζει τους Τούρκους μας να έλθουν προς εμάς, μια αφελής ενδοτικότητα προς τον νέο μεγάλο άρχοντα και βεζίρη που διαπραγματεύεται τη συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο και την οικειοποίηση ακόμη και των πιο ετερογενών -γονιδιακά-μουσουλμανικών πληθυσμών στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια.

Όμως, Τουρκία είναι ο Ορχάν Παμούκ και η ανήσυχη λογοτεχνία του Μουράτ Σομέρ που προτείνει αστυνομικά με ντετέκτιβ τραβεστί, είναι η σύγχρονη τέχνη, είναι τα καταπληκτικά μουσεία της και ο κινηματογράφος του Σεμίζ Καπλάνογλου και του Φατίχ Ακίν, είναι μια νεολαία που στροβιλίζεται μεταξύ του σαμπλαρισμένου Ζεκί Μουρέν και του Μερτσάν Ντεντέ (στου οποίου τις μουσικές πολλά χρωστάω κατά τη συγγραφή του «Παλαιστή και του δερβίση»), είναι μια Τουρκία των λεπτών αποχρώσεων και εκφάνσεων που ουδέποτε φτάνουν ξεκάθαρα σε μας.

Το γεγονός ότι η Ισταμπούλ θα αποτελεί την επόμενη Νέα Υόρκη της Νότιας Ευρώπης είναι αναντίρρητο. Μια βόλτα στην Πόλη, χωρίς τη συμμετοχή πολιτιστικού συλλόγου, θα σας πείσει. Η Αθήνα ανέκαθεν κρατούσε αποστάσεις από την Κωνσταντινούπολη γιατί εκλείπουν οι σωστοί διαμεσολαβητές. Όμως τώρα ίσως πρέπει να ανησυχεί. Τα φροντιστήρια Τουρκικών πολλαπλασιάζονται καθώς εκεί ανοίγονται δουλειές και ευκαιρίες, ενώ φήμες μιλάνε ακόμη και για άνθηση του σεξουαλικού τουρισμού. Οι δεξιώσεις στον Βόσπορο είναι αμύθητης αίγλης και η Τουρκία μέσα μας φουντώνει ως ένας τόπος που θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί, ακόμη και με τον κίνδυνο να γίνουμε περισσότερο ενδοτικοί και υποτακτικοί.

Ποιος θα φανταζόταν ότι η ευρωζώνη θα ήταν η επόμενη «τουρκιά» μας; Ούτε ο Νασρεντίν Χότζα θα φανταζόταν το αστειάκι που ακούγεται συχνά στα παζάρια της Κωνσταντινούπολης για τους Έλληνες πελάτες: «Εφέντιμ, έχεις λεφτά να πληρώσεις ή να σου δανείσουμε καμιά λίρα;».

Ο Θέοδωρος Γρηγοριάδης είναι συγγραφέας. Το βιβλίο του «Δεύτερη Γέννα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Αναφορές για την Τουρκία στα βιβλία του: «Ο ναύτης» (1993), «Τα νερά της χερσονήσου» (1998), «Έξω από το σώμα» (2003), «Χάρτες» (2007), «Ο παλαιστής και ο δερβίσης» (2010).

Τα βιβλία που διάβασα μέσα στο 2010 (επιλογή)

Ελληνική λογοτεχνία

• Ποιος θυμάται τον Αλφόνς, Κώστας Ακρίβος, Μεταίχμιο
• Ελένη Γιαννακάκη, Σναφ, Εστία
• Άντζελα Δημητρακάκη, Μέσα σ’ ένα κορίτσι σαν και σένα, Εστία
• Βασίλης Γκουρογιάννης, Κόκκινο στην Πράσινη γραμμή, Μεταίχμιο
• Ο γύρος του θανάτου, Θωμάς Κοροβίνης, Ο γύρος του θανάτου, ΑΓΡΑ
• Γιάννης Μακριδάκης, Ήλιος με δόντια, Εστία

Ξένη λογοτεχνία

LORRIE MOORE A gate at the stars KNOPF

Τζόζεφ Κόνραντ, Η γραμμή της σκιάς, ΒΗΜΑ

Ντάνιελ Μέντελσον, Χαμένοι, Αναζητώντας έξι από τα έξι εκατομμύρια, Πόλις

Χρήστος Τσιόλκας, Το χαστούκι, ΩΚΕΑΝΙΔΑ

Brooklyn, Colm Toibin

ΜΑ ΓΙΑΝ, Το Πεκίνο σε κώμα, Πάπυρος




ΜΑΪΚΛ ΟΝΤΑΑΤΖΕ, DIVISADERO, Καστανιώτης

Ελφρίντε Γέλινεκ «Λαγνεία», Εκκρεμές

JUNOT DIAZ,Η σύντομη θαυμαστή ζωή του ΌσκαρΓουάο,ΛΙΒΑΝΗΣ

ΦΙΛΙΠ ΡΟΘ, Ταπείνωση, ΠΟΛΙΣ 2010

Boualem Sansal, «Ο Γερμανός μουτζαχεντίν» ή το ημερολόγιο των αδελφών Σίλλερ, ΠΟΛΙΣ 2010

ΝΑΝΤΙΜ ΑΣΛΑΜ, Ο χάρτης των χαμένων εραστών, ΤΟΠΟΣ 2010

«Μπόρχες-Σάμπατο, Διάλογοι», εκ βαθέων Printa,

Joseph Beuys «Η επανάσταση είμαστε εμείς», Ρέας Thonges-Στριγγάρη, Πατάκης

E.L.DOCTOROW, Η Στρατιά, ΠΟΛΙΣ 2010

ΜΠΑΡΡΥ ΑΝΣΓΟΥΟΡΘ, Η γη των θαυμάτων, ΠΑΤΑΚΗΣ 2010

ΜΑκΚΑΝ ΚΟΛΟΥΜ, ΚΙ ΑΣΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΝ ΜΕΓΑΛΟ ΝΑ ΓΥΡΙΖΕΙ, ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ 2010

HILARY MANTEL, ΓΟΥΛΦ ΧΟΛ, Πάπυρος 2010

ΖΕΪΝΤΙ ΣΜΙΘ, Λευκό χαμόγελο σε μαύρο φόντο, ΨΥΧΟΓΙΟΣ

ΦΙΛΙΠ ΡΟΘ, Το ανθρώπινο στίγμα, ΠΟΛΙΣ

MIDDLESEX, Ανάμεσα στα δύο φύλα, LIBRO

ΣΑΝΤΙΑΓΟ ΡΟΝΚΑΛΙΟΛΟ, Αναμνήσεις μιας κυρίας

Τα βιβλία της χρονιάς

Βιβλιοπωλείο ΛΕΜΟΝΙ, Ηρακλειδών, Θησείο

1. Ο παλαιοβιβλιοπώλης Μέντελ – ΣΤΕΦΑΝ ΤΣΒΑΙΧ – ΕΚΔ.ΑΓΡΑ

2.Ο Ηλίθιος – ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ – ΕΚΔ.ΙΝΔΙΚΤΟΣ

3.Αλεξανδρινό Κουαρτέτο ΛΟΡΕΝΣ ΝΤΑΡΕΛ – ΕΚΔ.ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

4.Ταξίδι στη σκιά του Βυζαντίου – ΝΤΑΛΡΙΜΠΛ – ΕΚΔ.ΩΚΕΑΝΙΔΑ

5.Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας – ΧΑΝΣ ΜΑΓΚΝΟΥΣ ΕΝΤΣΕΣΜΠΕΡΓΚΕΡ – ΕΚΔ.ΟΔΥΣΣΕΑΣ

6. Το οριζόντιο ύψος ΑΡΓΥΡΗΣ ΧΙΟΝΗΣ – ΕΚΔ.ΚΙΧΛΗ

7.Το Μέγαρο Γιακουμπιά – ΑΛΑΑ ΑΛ ΑΣΟΥΑΝΙ – ΕΚΔ.ΠΟΛΙΣ

8. Η δεξιά τσέπη του ράσου– ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΙΔΑΚΗΣ – ΕΣΤΙΑ

9. Χάρτες ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ – ΕΚΔ.ΠΑΤΑΚΗΣ

10.Η φλέβα του λαιμού – ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ – ΕΚΔ,ΠΑΤΑΚΗΣ

11.Μητέρες και γιοι – ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗΣ – ΕΚΔ.ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ

12.Πεθαίνω σα χώρα – ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ – ΕΚΔ.ΣΑΙΞΠΗΡΙΚΟΝ

13.ΟΚΤΑΝΑ – ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ – ΕΚΔ.ΑΓΡΑ

14.Γράμματα σε ένα νεαρό ποιητή - ΡΙΛΚΕ – ΕΚΔ.ΑΡΜΟΣ

15. 44 ΠΟΙΗΜΑΤΑ – EMILY DICKINSON – ΕΚΔ.ΡΟΔΑΚΙΟ

16.Ο κόσμος της πάχνης– ΜΑΤΣΟΥΟ ΜΠΑΣΟ – ΕΚΔ.ΑΓΡΑ

17.Το χρονικό της τέχνης – ERNST GOMBRICH – ΕΚΔ.ΜΙΕΤ

18.Στο δρόμο –JACK KEROUAK – ΕΚΔ.ΠΛΕΘΡΟΝ

19. Το Μαγικό Βουνό – ΤΟΜΑΣ ΜΑΝ – ΕΚΔ.ΕΞΑΝΤΑΣ

20. Το εγκώμιο της σκιάς ΤΑΝΙΖΑΚΙ – ΕΚΔ.ΑΓΡΑ

Ο παλαιστής και ο δερβίσης κριτική στα ΝΕΑ

«Η αγάπη, αυτό είναι που μας λείπει»

Γράφει ο Ευριπίδης Γαραντούδης

Σάββατο 4 Δεκεμβρίου 2010

Στα 53 του ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης έγραψε ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα για τις αγάπες και τα πάθη μιας γενιάς που ασφυκτιά στα στενά όρια της σύγχρονης Ελλάδας.

Στο επίκεντρο της ιστορίας του μυθιστορήματος του Γρηγοριάδη βρίσκεται ο Τζεμάλ, ένας νεαρός τούρκος παλαιστής που συμμετέχει στους υπαίθριους αγώνες πάλης στη Θράκη και γίνεται το αντικείμενο του πόθου για γυναίκες και άντρες, των οποίων τις σεξουαλικές επιθυμίες ακούραστος ικανοποιεί. Ανάμεσα στις γυναίκες ξεχωρίζει η αθηναία δημοσιογράφος Μιρέλλα και ανάμεσα στους άντρες δύο μεσήλικοι διανοούμενοι φίλοι με θρακιώτικη καταγωγή, ο Διονύσης και ο Χρήστος. Αυτοί αποτελούν μέλη μιας παρέας κυρίως ομοφυλόφιλων που ταξιδεύουν μεταξύ της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Θράκης και της Τουρκίας (Αδριανούπολη και Κωνσταντινούπολη) και ενδιαφέρονται για την ανατολίτικη κουλτούρα. Μια άλλη ομάδα προσώπων της ιστορίας συγκροτείται από γυναίκες που αναζητούν τους εξαφανισμένους άντρες τους, για τους οποίους υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες ότι ασπάστηκαν τον σουφισμό, τον ισλαμικό μυστικισμό, που στο βιβλίο συνδέεται με το τάγμα των δερβίσηδων.

Στο μυθιστόρημα παρακολουθούμε λοιπόν τις ιστορίες ενός πολυμελούς κύκλου φίλων και γνωστών στη διάρκεια μιας οκταετίας (2001-2008). Στην ιστορία εμπλέκεται και μια ελληνική εθνικιστική οργάνωση απόστρατων, που αντιτίθεται στην ελληνοτουρκική προσέγγιση και υποψιάζεται ότι πίσω από τους τούρκους παλαιστές κρύβονται πράκτορες. Το ερωτικό μήλον της Εριδος, ο Τζεμάλ, εν τέλει βαπτίζεται χριστιανός και παντρεύεται μια καβαλιώτισσα δημοσιογράφο, ενώ ο Διονύσης (στο πρόσωπό του αναγνωρίζουμε τον δερβίση του τίτλου), ερωτευμένος με τον παλαιστή και τον σουφισμό, γράφει, όπως μαθαίνουμε στο τρίτο μισό του βιβλίου, ένα μυθιστόρημα με θέμα ακριβώς την ιστορία που έχουμε ήδη διαβάσει. Ετσι, λοιπόν, προς το τέλος του βιβλίου η ιστορία επικεντρώνεται στον σκανδαλώδη αντίκτυπο που είχε το μυθιστόρημα του Διονύση και κορυφώνεται δραματικά με τον βίαιο και ανεξιχνίαστο θάνατό του. Για το τέλος του δικού του βιβλίου, όπου ενσωμάτωσε το βιβλίο ενός ήρωά του, ο Γρηγοριάδης κράτησε μια ακόμα, μάλλον ειρωνική, ανατροπή: η σεξουαλικά αχόρταγη Μιρέλλα και ο ομοφυλόφιλος Χρήστος, τα μόνα πρόσωπα της ιστορίας που δεν είχαν μέχρι τότε γνωριστεί, συναντιούνται και η πρώτη αυτή γνωριμία αφήνει την υπόνοια ενός straight happy end.

Ο παλαιστής και ο δερβίσηςείναι ένα στοχαστικό, πολυεπίπεδο και σύνθετο, για τα δεδομένα της σύγχρονης πεζογραφικής παραγωγής μας, μυθιστόρημα. Το μεγάλο χρονικό άνυσμα της ιστορίας- μια σχεδόν δεκαετία- και ο μεγάλος αριθμός των προσώπων που εμπλέκονται σε αυτήν, πυκνοϋφασμένα σε μια πλοκή που διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον της ανάγνωσης, επιτρέπουν να χαρακτηρίσουμε το μυθιστόρημα χρονικό μιας γενιάς που μεγάλωσε, όπως χαρακτηρίζει ο Διονύσης το δικό του βιβλίο. Ετσι στο μυθιστόρημα του Γρηγοριάδη αποτυπώνονται οι έρωτες και τα συναισθηματικά αδιέξοδα αυτής της γενιάς, διασταυρωμένα με τον ιστορικό χρόνο της περασμένης δεκαετίας στον τόπο μας. Ωστόσο, το ίδιο βιβλίο μπορεί να διαβαστεί και ως ένα σουφιστικό μυθιστόρημα όπου ο αναγνώστης, όπως κι ο συγγραφέας, περνούν από βαθμούς μύησης, αλλά στο τέλος κάποια βασικά μυστικά, όπως τα αίτια και ο δράστης του φόνου του συγγραφέα Διονύση, παραμένουν κρυμμένα. Επίσης, με την ενσωμάτωση του βιβλίου του Διονύση μέσα σε εκείνο του Γρηγοριάδη, το μυθιστόρημα του δεύτερου αναδεικνύεται σε ένα ειρωνικό μεταμυθοπλασιακό αφήγημα που ταλαντώνεται ανάμεσα στην αφηγούμενη πραγματικότητα και τη μυθοπλασιακή μεταμόρφωσή της.

Στο Ο παλαιστής και ο δερβίσης αναγνωρίζονται οι σταθερές που συνέχουν το παλαιότερο αφηγηματικό έργο του συγγραφέα, δηλαδή η ανάδειξη του ξεχωριστού πολιτισμικού στίγματος του βορειοελλαδικού και ειδικότερα του θρακιώτικου χώρου και η υπεράσπιση της κάθε είδους διαφορετικότητας (κοινωνικής, εθνοτικής, σεξουαλικής) που αντιμετωπίζεται εχθρικά από την υποκριτική και συμπλεγματική ελληνική κοινωνία. Οι ήρωες του Γρηγοριάδη, οι καλύτεροι της γενιάς του, γυναίκες και άντρες, ομοφυλόφιλοι και μη, διαφορετικοί από τη μεγάλη μάζα των συμπολιτών τους που βουλιάζουν στην ισοπεδωτική ομοιομορφία, αφοσιωμένοι στην ατέρμονη αναζήτηση της αγάπης και της ευτυχίας, μας αφήνουν εν τέλει την πικρή γεύση της θλίψης για την Ελλάδα-χαμένη πατρίδα που χαραμίζει τα καλύτερα παιδιά της.

Ο παλαιστής και ο δερβίσης Εκδήλωση στις Σέρρες

Απόψε το βράδυ της Παρασκευής 17 Δεκεμβρίου θα γίνει η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου μου "Ο Παλαιστής και ο δερβίσης" στις Σέρρες, στις 8.30 μμ.

Η εκδήλωση θα γίνει στο Αμφιθέατρο της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης. Θα μιλήσει ο συγγραφέας και τραγουδοποιός Θωμάς Κοροβίνης, τα διαβάσει αποσπάσματα η Μαρία Μεντίζη.

Θα προβληθούν δύο φιλμάκια-που σίγουρα θα εντυπωσιάσουν-με θέμα παλαιστές και δερβίσηδες (από αυθεντικούς τεκέδες) γυρισμένα αποκλειστικά για την βραδιά από τον σκηνοθέτη Χρόνη Πεχλιβανίδη.

Την εκδήλωση οργανώνουν ο Σύλλογος Φϊλων της Δ.Κ.Β.Σ και οι εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ.

Θα πω κι εγώ τα δικά μου σε ένα χώρο όπου έχω ήδη παρουσιάσει 60 συγγραφείς στα λογοτεχνικά σεμινάρια των τελευταίων ετών. Υπάρχει επίσης μια ιδιαίτερη σχέση με την πόλη: της οφείλω σε έμπνευση πολλά βιβλία.

Είστε όλοι καλεσμένοι: παλιοί και νέοι φίλοι, γνωστοί και περαστικοί, παλαιστές και δερβίσηδες....

Όλες οι κριτικές και οι παρουσιάσεις στη ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ

Τα βιβλία της χρονιάς 2010

Τα βιβλία της χρονιάς, μέρος 3^ο

Από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών ζητήσαμε από ανθρώπους που γνωρίζουμε και είναι αποδεδειγμένα δημιουργικοί και αφοσιωμένοι αναγνώστες να μας πούνε ποια ήταν τα πιο σημαντικά βιβλία που διάβασαν μέσα στο 2010. Τα βιβλία είναι κάθε κατηγορίας, ελληνικά και ξενόγλωσσα και δεν έχουν απαραίτητα εκδοθεί την χρονιά που πέρασε γιατί τα καλά βιβλία είναι για πάντα και όχι μόνον για την χρονιά που κυκλοφόρησαν. Ο αριθμός κατάταξης δεν είναι αξιολογικός.

Γιώργος Καλαμαντής, μεταφραστής, Αθήνα

1. American Pastoral, Philip Roth, VINTAGE
2. Fils Unique, Stephane Audeguy, FOLIO
3. Les Bienveillantes, Jonathan Littel, FOLIO
4. Juliet Naked, Nick Hornby, PENGUIN
5. Αιολική Γη, Ηλίας Βενέζης, εκδ. ΕΣΤΙΑ
6. Στον αργαλειό του φεγγαριού, Εύα Βλάμη, εκδ. Εστία
7. Ο τρελός της Αθήνας, Δημ. Καμπούρογλου, εκδ. Εστία
8. Ο αγαπημένος τύπος του καθηγητή, Γιόκο Ογκάουα, μεταφ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, ΑΓΡΑ

Κώστας Ακρίβος, συγγραφέας, Βόλος

1. Αίσθημα ιλίγγου W.S. SEBALD, ΑΓΡΑ
2. Ζολί, ΚΟΛΟΥΜ ΜΑΚΚΑΝ, ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ
3. Μια πόλη στη λογοτεχνία-Λευκωσία, Κ.ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ, ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
4. Η ωραιότερη μέρα της, Τ. ΚΑΛΟΥΤΣΑΣ, ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
5. Καθρέφτης, Γ. ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ, ΥΨΙΛΟΝ
6. Ο παλαιστής και ο δερβίσης, Θ. ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ, ΠΑΤΑΚΗΣ
7. Οδυσσέας και μπλουζ, Ε. ΦΑΚΙΝΟΥ, ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ
8. Ο γύρος του θανάτου, Θ. ΚΟΡΟΒΙΝΗΣ, ΑΓΡΑ
9. Εύα, Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΠΑΤΑΚΗΣ
10. Ο νοητός λύκος, Μ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ, ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
11. Απόψε δεν έχουμε φίλους, Σ. ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ, ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
12. Ένα πεινασμένο στόμα, Λ. ΔΙΒΑΝΗ, ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ
13. Ανταύγειες σε χρυσά μάτια, ΚΑΡΣΟΝ ΜΑΚ ΚΑΛΕΡΣ, ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
14. Το εμβατήριο του Ραντέντσκι, Γ.ΡΟΤ, ΑΓΡΑ
15. Ο σκλάβος, Ι.ΜΠ.ΣΙΝΓΚΕΡ, ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ
16. Η αγανάκτηση, Φ.ΡΟΘ, ΠΟΛΙΣ
17. Ρήματα, Π.ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ, ΑΓΡΑ
18. Η συνάντηση, Μ.ΚΟΥΝΤΕΡΑ, ΕΣΤΙΑ
19. Ένας χωρικός στη Νέα Υόρκη, Γ.ΚΙΟΥΡΤΣΑΚΗΣ, ΙΝΔΙΚΤΟΣ

Γιώργος Βέης, ποιητής, Ινδονησία

1. Σαρτόρις, Ουίλιαμ Φώκκερ, Ίνδικτος

2. Υπαινικτικά πορτρέτα, A-I. Mεταξά, Καστανιώτης

3. Oρθωκοστά, Θανάσης Βαλτινός, Εστία

4. Ο παλαιστής και ο δερβίσης,.Θεόδωρος Γρηγοριάδης, Πατάκης

5. Η φιλοσοφία του Σοπενάουερ, Θεόδουλου Ρίμποτ, Βασιλείου

6. Ο σκύλος του Ρουσώ, Ντέιβιντ Έντμονς-Τζον Ειντίνοου, Πατάκης

Σοφία Νικολαϊδου, συγγραφέας, Θεσσαλονίκη

1. Μπάρμπαρα Κινγκσόλβερ, Η δηλητηριώδης βίβλος, Μελάνι, 2010

2. Anna Burns, Αντίλαλοι, σπασμοί πολέμου, Άγρα, 2005

3. Λόρενς Ντάρελ, Αλεξανδρινό Κουαρτέτο, Μεταίχμιο, 2009

Ο παλαιστής και ο δερβίσης στα βιβλία της χρονιάς

Φωτό: Σερραίος παλαιστής μετά την νίκη

( από το αρχείο d.mavro)

Τέτοιες μέρες, τέτοιες χαρές. Το μυθιστόρημα "Ο παλαιστής και ο δερβίσης" βρίσκεται ήδη στις λίστες με τα καλύτερα της χρονιάς στα ΝΕΑ (στην έντυπη έκδοση) και στο ΒΗΜΑ.

Επίσης σε μια παρεμφερή λίστα στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία.

Μα περισσότερο απ' αυτά που γράφονται είναι αυτά που ακούγονται...

Τα βιβλία της χρονιάς 2010

Η λίστα με τα βιβλία της χρονιάς ανανεώνεται κάθε 3 μέρες στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών. Σήμερα προτείνουν:

Νίκος Δαββέτας, συγγραφέας, Αθήνα

1. Χρήστος Τσιόλκας "Το Χαστούκι" (Ωκεανίδα)
2. Μάρω Δούκα "Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ" (Πατάκης)
3. Θωμάς Κοροβίνης "Ο γύρος του Θανάτου" (Αγρα)
4. Χρήστος Οικονόμου "κάτι θα γίνει, θα δείς" (Πόλις)
5. Σλάβο Σιζεκ "Εξι στοχασμοί περί βίας" (Σκρίπτα)
6. Νόρμαν Μανέα "Η επιστροφή του Χούλιγκαν" (Καστανιώτης)
7. Μωρίς Αττιά "Παρίσι μπλουζ" (Πόλις)
8. Γιόζεφ Ροθ "Εμβατήριο Ραντέτσκυ" (Αγρα)
9. Ρίτσαρντ Φόρντ "Η Χώρα όπως είναι"(Πατάκης)
10. Μίλαν Κούντερα "Η Συνάντηση" (Εστία)

Αθηνά Δημητριάδου, μεταφράστρια, Αθήνα

1. Philip Roth, Nemesis, Jonathan Cape.
2. Γιόζεφ Ροτ, Το εμβατήριο του Ραντέτσκυ, Άγρα.
3. Ντέιβιντ Λοτζ, Ανήκουστος βλάβη, Μπελ.
4. Σοφία Νικολαϊδου, Απόψε δεν έχουμε φίλους, Μεταίχμιο.
5. Shirley Jackson, Novels and Stories, The Library of America.
6. Lydia Davis, The Collected Stories of Lydia Davis, Hamish Hamilton.
7. Τζ. Μ. Κουτσί, Θέρος, Μεταίχμιο.
8. Φίλιπ Ροθ, Αγανάκτηση, Πόλις
9. Φίλιπ Ροθ, Η ταπείνωση, Πόλις.
10. Antonia Fraser, Must you Go? Knopf Doubleday
11. Φλαν Ο' Μπράιαν, Ο τρίτος αστυφύλακας, Αλεξάνδρεια.

Μαρία Πανεζή, visiting scholar, Harvard Law School

1. Juliet, Naked, Nick Hornby- Riverhead
2. Ευμενίδες- Τζόναθαν Λίττελ- Λιβάνη
3. Το μάταιο χτες- Isaac Rosa- Πόλις
4. A Single Man- Christopher Isherwood- Minnesota University Press
5. Smilla's Sense of Snow- Peter Hoeg- Doubleday, Canada
6. The elegance of the hedgehog- Muriel Barbery- Europa
7. Ανοιχτά χαρτιά- Οδυσσέας Ελύτης- Ίκαρος
8. Το μπάσταρδο της Κωνσταντινούπολης-Elif Safak- Λιβάνη
9. American Pastoral- Philip Roth- Vintage 2005 ed.
10. Μενεξεδένια Πολιτεία- Άγγελος Τερζάκης- Εστία
11. Anna Karenina- Leo Tolstoy (μετ. Richard Pevear , Larissa Volokhonsky)- Penguin Classics
12. The second sex- Simone de Beauvoir (μετ. Constance Borde, Sheila Malovany-Chevallier)- Knopf
13. Heidegger and a Hippo Walk Through Those Pearly Gates- Thomas Cathcart & Daniel Klein- Viking
14. Plato and a Platypus Walk into a Bar . . . Thomas Cathcart & Daniel Klein- Penguin

Ο παλαιστής και ο δερβίσης παρουσίαση στο Ποντίκι

γράφει ο Ξενοφών Μπρουντζάκης

Μια νεαρή φωτογράφος, η Μιρέλλα, βρίσκεται σε αποστολή, για να φωτογραφίσει έναν τόπο στα βόρεια σύνορα μας, όταν ξαφνικά μέσα στο σύγχρονο επαρχιακό τοπίο ένας αγώνας πάλης κι ένας Τούρκος παλαιστής που παρουσιάζεται ως μνημείο ερωτισμού θαρρείς και «παλιώνουν» την τρέχουσα ζωή, διατηρώντας όμως τα ήθη της, μιας και μέσα από μια - συνοπτικών διαδικασιών - ερωτική συνεύρεση, πέφτουν σύνορα, φυλετικές προκαταλήψεις, κυρίως όμως κοινωνικά ταμπού, πράγματα δηλαδή αδιανόητα για τον παλιό κόσμο. 0 Γρηγοριάδης, ωστόσο, το πάει μακρύτερα το θέμα, εκεί όπου τα ένστικτα, σκοτεινά και θηριώδη, έχουν τον πρώτο ρόλο στους ψυχισμούς και τα σώματα των ανθρώπων. Μια σειρά από πρόσωπα κινούνται και ζουν μεταξύ Ανατολής και Δύσης, οριοθετούμενα από τα σύνορα του Έβρου Φαινομενικά άλλοι κόσμοι, διαφορετικοί, ωστόσο με αρχαίες πανίσχυρες επιρροές και συγγένειες που αποδεικνύουν ότι αρκετές φορές... τα φαινόμενα απατούν. Σε όλες τις πόλεις της βόρειας Ελλάδας, όπου διαδραματίζεται το μυθιστόρημα, είναι περισσότερο οπό φανερό τα έντονα ίχνη της οθωμανοκρατίας, ίχνη που δεν έχουν αποτυπωθεί μόνο στους δρόμους και στα κτίρια, αλλά και στις συνήθειες των ανθρώπων και κυρίως στην εσωτερικότητα τους. Παλαιά ήθη, ανθεκτικά, κάνουν τις βαλκανικές κοινότητες συγγενικές και αυτό προσωποποιείται μέσα από έναν κομβικό χαρακτήρα που είναι ο καθηγητής της Ιστορίας, του οποίου η παρουσία τεκμηριώνει τις ανατολικές πολιτισμικές μας καταβολές. Τέλος, μια γυναίκα, που βρίσκεται διαρκώς στα ίχνη του χαμένου της άντρα, κι ένας συγγραφέας που παρακολουθεί και συμμετέχει «λογοτεχνικά» σ' αυτήν την έντονη δραματουργία που εν

Μάριο Βάργκας Λιόσα The Nobel Lecture

Διαβάστε την ομιλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα με αφορμή την βράβευσή του με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Τα βιβλία της χρονιάς 2010

Στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών αρχίζει από σήμερα η δημοσίευση με λίστες για "τα βιβλία της χρονιάς". Το σκεπτικό είναι:

Ζητήσαμε από ανθρώπους που γνωρίζουμε και είναι αποδεδειγμένα δημιουργικοί και αφοσιωμένοι αναγνώστες να μας πούνε ποια ήταν τα πιο σημαντικά βιβλία που διάβασαν μέσα στο 2010. Τα βιβλία είναι κάθε κατηγορίας, ελληνικά και ξενόγλωσσα και δεν έχουν απαραίτητα εκδοθεί την χρονιά που πέρασε γιατί τα καλά βιβλία είναι για πάντα και όχι μόνον για την χρονιά που κυκλοφόρησαν. Ο αριθμός κατάταξης δεν είναι αξιολογικός.

Οι πρώτες τρεις αναρτήσεις έχουν ως εξής:

Δημήτρης Αθηνάκης, ποιητής, Αθήνα

1. Νάσος Βαγενάς, Στη νήσο των Μακάρων, εκδ. Κέδρος
2. Χριστόφορος Λιοντάκης, Στο τέρμα της πλάνης, εκδ. Καστανιώτη
3. Γιώργος Μαρκόπουλος, Ο Κρυφός Κυνηγός, εκδ. Κέδρος
4. Γιώργος Μπλάνας, Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη, εκδ. Γαβριηλίδη
5. Θεόδωρος Γρηγοριάδης, Ο Παλαιστής και ο Δερβίσης, εκδ. Πατάκη
6. Σαχριά Μαντανιπούρ, Λογοκρίνοντας μια ιρανική ερωτική ιστορία, μτφρ. Χίλντα Παπαδημητρίου, εκδ. Πατάκη
7. Daniel Mendelsohn, Οι Χαμένοι, μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Πόλις
8. Χρήστος Οικονόμου, Κάτι θα γίνει, θα δεις, εκδ. Πόλις
9. Ρέα Thönges-Στριγγάρη, Joseph Beuys: Η Επανάσταση είμαστε εμείς, εκδ. Πατάκη
10. Συλλογικό, Επέτειος: Κρίσεις και σχόλια για το έργο του Δ. Ν. Μαρωνίτη 2008-2009, εκδ. Μικρή Άρκτος

Κώστας Βελινόπουλος, σκηνογράφος, Αθήνα

1. Η τύφλωση, Ελίας Κανέτι, μεταφ.: Τζένη Μαστοράκη, εκδ. Γράμματα
2. Η νεκρή ευρώπη, Χρήστος Τσιόλκας, μεταφ.: Νίκη Προδρομίδου, εκδ.: PRINTA
3. Στα τυφλά, Κλαούντιο Μάγκρις, μεταφ.: Βασίλης Καραγιώργος, εκδ. ΔΙΗΓΗΣΗ
4. Ιερή Ινδία, Γουίλιαμ Νταλρίμπλ, μεταφ.: Γιώργος Καλαμαντής, εκδ. ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
5. Άλαν Τούρινγκ-Το αίνιγμα, Άντριου Χότζες, μεταφ. Αθανάσιος Κυριαζόπουλος, εκδ. ΤΡΑΥΛΟΣ
6. Ημερολόγιο μιας κακής χρονίας, Τζ. Μ. Κούτσι, μεταφ. Αθηνά Δημητριάδου, εκδ. ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
7. Κλεψύδρα, Ντανίλο Κις, μεταφ.: Μαρία Κεσίνη, εκδ. ΚΕΔΡΟΣ
8. Το μπουντουάρ του ναδίρ, Ιωάννα Μπουραζοπούλου, εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
9. GAME OVER 2 - Δεν υπάρχουν αθώοι, Φώτης Καλαμαντής, εκδ. ATHENS VOICE

Κοσμάς Χαρπαντίδης, συγγραφέας, Καβάλα

1. Louis Coutelle " Για την ποιητική διαμόρφωση του Διονυσίου Σολωμού" , εκδόσεις Βιβλιοθήκης Μουσείου Μπενάκη.
2. Jacques Bonnet " Βιβλιοθήκες γεμάτες φαντάσματα" , εκδόσεις `Αγρα.
3. Αλέξανδρος `Ισαρης "Βίνκελμαν ή το πεπρωμένο" , εκδόσεις Κίχλη.
4. Ζeev Sternhell "O αντιδιαφωτισμός" εκδόσεις Πόλις.
5. Σοφία Νικολαίδου " Απόψε δεν έχουμε φίλους" εκδόσεις Μεταίχμιο.
6. Μartin Jay " Η διαλεκτική φαντασία" , εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
7. Αlexander Waugh "Βιτγκενστάιν, Μια οικογένεια σε πόλεμο" , Μεταίχμιο.
8. Κώστας Ακρίβος " Ποιός θυμάται τον Αλφόνς;" εκδόσεις Μεταίχμιο.
9. Γρηγόρης Πεντζίκης "Το τέλος του μύθου. Οι μικρές εξιστορήσεις του Γ. Χειμωνά" εκδόσεις Μικρή `Αρκτος.
10. Δημήτρης Λεοντζάκος "Τα κινέζικα" εκδόσεις Νεφέλη.

Ο παλαιστής και ο δερβίσης κριτική στα ΝΕΑ

«Η αγάπη, αυτό είναι που μας λείπει»

,Γράφει ο Ευριπίδης Γαραντούδης

Σάββατο 4 Δεκεμβρίου 2010

Στα 53 του ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης έγραψε ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα για τις αγάπες και τα πάθη μιας γενιάς που ασφυκτιά στα στενά όρια της σύγχρονης Ελλάδας.

Στο επίκεντρο της ιστορίας του μυθιστορήματος του Γρηγοριάδη βρίσκεται ο Τζεμάλ, ένας νεαρός τούρκος παλαιστής που συμμετέχει στους υπαίθριους αγώνες πάλης στη Θράκη και γίνεται το αντικείμενο του πόθου για γυναίκες και άντρες, των οποίων τις σεξουαλικές επιθυμίες ακούραστος ικανοποιεί. Ανάμεσα στις γυναίκες ξεχωρίζει η αθηναία δημοσιογράφος Μιρέλλα και ανάμεσα στους άντρες δύο μεσήλικοι διανοούμενοι φίλοι με θρακιώτικη καταγωγή, ο Διονύσης και ο Χρήστος. Αυτοί αποτελούν μέλη μιας παρέας κυρίως ομοφυλόφιλων που ταξιδεύουν μεταξύ της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Θράκης και της Τουρκίας (Αδριανούπολη και Κωνσταντινούπολη) και ενδιαφέρονται για την ανατολίτικη κουλτούρα. Μια άλλη ομάδα προσώπων της ιστορίας συγκροτείται από γυναίκες που αναζητούν τους εξαφανισμένους άντρες τους, για τους οποίους υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες ότι ασπάστηκαν τον σουφισμό, τον ισλαμικό μυστικισμό, που στο βιβλίο συνδέεται με το τάγμα των δερβίσηδων.

Στο μυθιστόρημα παρακολουθούμε λοιπόν τις ιστορίες ενός πολυμελούς κύκλου φίλων και γνωστών στη διάρκεια μιας οκταετίας (2001-2008). Στην ιστορία εμπλέκεται και μια ελληνική εθνικιστική οργάνωση απόστρατων, που αντιτίθεται στην ελληνοτουρκική προσέγγιση και υποψιάζεται ότι πίσω από τους τούρκους παλαιστές κρύβονται πράκτορες. Το ερωτικό μήλον της Εριδος, ο Τζεμάλ, εν τέλει βαπτίζεται χριστιανός και παντρεύεται μια καβαλιώτισσα δημοσιογράφο, ενώ ο Διονύσης (στο πρόσωπό του αναγνωρίζουμε τον δερβίση του τίτλου), ερωτευμένος με τον παλαιστή και τον σουφισμό, γράφει, όπως μαθαίνουμε στο τρίτο μισό του βιβλίου, ένα μυθιστόρημα με θέμα ακριβώς την ιστορία που έχουμε ήδη διαβάσει. Ετσι, λοιπόν, προς το τέλος του βιβλίου η ιστορία επικεντρώνεται στον σκανδαλώδη αντίκτυπο που είχε το μυθιστόρημα του Διονύση και κορυφώνεται δραματικά με τον βίαιο και ανεξιχνίαστο θάνατό του. Για το τέλος του δικού του βιβλίου, όπου ενσωμάτωσε το βιβλίο ενός ήρωά του, ο Γρηγοριάδης κράτησε μια ακόμα, μάλλον ειρωνική, ανατροπή: η σεξουαλικά αχόρταγη Μιρέλλα και ο ομοφυλόφιλος Χρήστος, τα μόνα πρόσωπα της ιστορίας που δεν είχαν μέχρι τότε γνωριστεί, συναντιούνται και η πρώτη αυτή γνωριμία αφήνει την υπόνοια ενός straight happy end.

Ο παλαιστής και ο δερβίσηςείναι ένα στοχαστικό, πολυεπίπεδο και σύνθετο, για τα δεδομένα της σύγχρονης πεζογραφικής παραγωγής μας, μυθιστόρημα. Το μεγάλο χρονικό άνυσμα της ιστορίας- μια σχεδόν δεκαετία- και ο μεγάλος αριθμός των προσώπων που εμπλέκονται σε αυτήν, πυκνοϋφασμένα σε μια πλοκή που διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον της ανάγνωσης, επιτρέπουν να χαρακτηρίσουμε το μυθιστόρημα χρονικό μιας γενιάς που μεγάλωσε, όπως χαρακτηρίζει ο Διονύσης το δικό του βιβλίο. Ετσι στο μυθιστόρημα του Γρηγοριάδη αποτυπώνονται οι έρωτες και τα συναισθηματικά αδιέξοδα αυτής της γενιάς, διασταυρωμένα με τον ιστορικό χρόνο της περασμένης δεκαετίας στον τόπο μας. Ωστόσο, το ίδιο βιβλίο μπορεί να διαβαστεί και ως ένα σουφιστικό μυθιστόρημα όπου ο αναγνώστης, όπως κι ο συγγραφέας, περνούν από βαθμούς μύησης, αλλά στο τέλος κάποια βασικά μυστικά, όπως τα αίτια και ο δράστης του φόνου του συγγραφέα Διονύση, παραμένουν κρυμμένα. Επίσης, με την ενσωμάτωση του βιβλίου του Διονύση μέσα σε εκείνο του Γρηγοριάδη, το μυθιστόρημα του δεύτερου αναδεικνύεται σε ένα ειρωνικό μεταμυθοπλασιακό αφήγημα που ταλαντώνεται ανάμεσα στην αφηγούμενη πραγματικότητα και τη μυθοπλασιακή μεταμόρφωσή της.

Στο Ο παλαιστής και ο δερβίσης αναγνωρίζονται οι σταθερές που συνέχουν το παλαιότερο αφηγηματικό έργο του συγγραφέα, δηλαδή η ανάδειξη του ξεχωριστού πολιτισμικού στίγματος του βορειοελλαδικού και ειδικότερα του θρακιώτικου χώρου και η υπεράσπιση της κάθε είδους διαφορετικότητας (κοινωνικής, εθνοτικής, σεξουαλικής) που αντιμετωπίζεται εχθρικά από την υποκριτική και συμπλεγματική ελληνική κοινωνία. Οι ήρωες του Γρηγοριάδη, οι καλύτεροι της γενιάς του, γυναίκες και άντρες, ομοφυλόφιλοι και μη, διαφορετικοί από τη μεγάλη μάζα των συμπολιτών τους που βουλιάζουν στην ισοπεδωτική ομοιομορφία, αφοσιωμένοι στην ατέρμονη αναζήτηση της αγάπης και της ευτυχίας, μας αφήνουν εν τέλει την πικρή γεύση της θλίψης για την Ελλάδα-χαμένη πατρίδα που χαραμίζει τα καλύτερα παιδιά της.