Γράφει η Φανή Χατζή
Στον αντίστοιχο περσινό απολογισμό είχαμε σημειώσει ότι το 2023 ήταν μια χρονιά ηχηρής παρουσίας της κουίρ λογοτεχνίας, όπως αποδείχτηκε από τις επιλογές μεγάλων και μικρών εκδοτικών, αλλά και τις συζητήσεις που προέκυψαν σε φεστιβάλ και άλλες εκδηλώσεις. Το 2024, η κουίρ λογοτεχνία που εκδόθηκε ήταν ακόμα περισσότερη και η φετινή καταγραφή μετρά τουλάχιστον 30 τίτλους βιβλίων λογοτεχνίας, θεωρίας, συλλογών και λοιπών εγχειρημάτων.
Με εξαίρεση ένα βιβλίο που ξεχώρισε με τον τρόπο που απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες και συμπεριλαμβάνεται και εδώ, η λίστα αυτή περιορίζεται σε βιβλία ενηλίκων ή νέων. Για βιβλία, όμως, που προωθούν την εξοικείωση των παιδιών με τις έννοιες της συμπεριληπτικότητας, της αποδοχής και ανεκτικότητας, παραπέμπουμε στο άρθρο Πώς να μην καλλιεργούμε έμφυλα στερεότυπα: Οι απαντήσεις σε 20 βιβλία για παιδιά στο οποίο η Ελένη Κορόβηλα κάλυψε τη σχετική εκδοτική παραγωγή του 2024.
Για το κουίρ, αντί προλόγου
Οι συζητήσεις που γεννά μια τέτοια «λίστα» είναι ποικίλες και τα επακόλουθα ερωτήματα οφείλουν να εγερθούν, όπως, για παράδειγμα, το ζήτημα της ορατότητας έναντι της ποιότητας. Ο χαρακτηρισμός «κουίρ» για τα βιβλία που ακολουθούν δεν πρέπει να ιδωθεί περιοριστικά ούτε σαν αποκλειστική προσδιοριστική ταμπέλα που αντικαθιστά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Η ένταξη των βιβλίων στη λίστα αυτή είναι μια προσπάθεια χαρτογράφησης μιας λογοτεχνίας που, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, δεν συναντάται σε άλλες λίστες, παρά μόνο, εντελώς συμπτωματικά, κάθε Ιούνιο. Η επαγρύπνηση γι’ αυτούς τους τίτλους πρέπει να είναι διαρκής, παρόλο που η καταγραφή τους δεν είναι περιοριστική, αν λάβουμε υπόψη πόσα (κουίρ) βιβλία γράφονται και μεταφράζονται κάθε χρόνο.
Ο λόγος που επέλεγε το queer έναντι του gay είναι γιατί, για τη hooks, το κουίρ «δεν έχει να κάνει με ποιον κάνεις σεξ, αλλά με έναν εαυτό που βρίσκεται σε δυσαρμονία με οτιδήποτε υπάρχει γύρω του και πασχίζει να βρει και να εφεύρει έναν χώρο μέσα στον οποίο θα μιλά, θα ζει και θα ευημερεί».
Όσον αφορά την ίδια την έννοια του κουίρ, ας δανειστούμε μια φράση που αποδίδεται στη bell hooks, την οποία είχαμε φέτος τη χαρά να δούμε στα ελληνικά, αφού μεταφράστηκε το βιβλίο της Όλα για την αγάπη (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Η ίδια αναφερόταν στον εαυτό της ως «queer-pas-gay», με το γαλλικό “pas” (όχι) ενδιάμεσα να δηλώνει αντίθεση. Ο λόγος που επέλεγε το queer έναντι του gay είναι γιατί, για τη hooks, το κουίρ «δεν έχει να κάνει με ποιον κάνεις σεξ, αλλά με έναν εαυτό που βρίσκεται σε δυσαρμονία με οτιδήποτε υπάρχει γύρω του και πασχίζει να βρει και να εφεύρει έναν χώρο μέσα στον οποίο θα μιλά, θα ζει και θα ευημερεί». Κρατώντας αυτόν τον ρευστό ορισμό, που περιλαμβάνει όχι μόνο τις σεξουαλικές αλλά και τις πολιτικές συνδηλώσεις του κουίρ, ας περιηγηθούμε στα φετινά κουίρ βιβλία.
To εκτενές άρθρο συνεχίζεται στην bookpress
Ανάμεσα στα 30 βιβλία της χρονιάς, γράφει για το "Ελσίνκι"
...Στο πιο πρόσφατο μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη, ένας συγγραφέας, ο Αντώνης, γνωρίζει τον πολύ νεότερό του Κούρδο πρόσφυγα Αβίρ. Για τον Αβίρ η Ελλάδα είναι μια «ενδιάμεση στάση», νομικά και συναισθηματικά, το μέλλον του και η ζωή του θα χτιστεί σύντομα στη Φινλανδία. Ο Αντώνης, όμως, αυτός που μένει πίσω, επιβαρύνεται με τη μνήμη και αναλαμβάνει την εξιστόρηση της γνωριμίας και φιλίας των δύο ανδρών, μέσα από διαφορετικές οπτικές, γεωγραφίες και χρονικά επίπεδα. Σαν μια κουίρ αναδιήγηση ή μάλλον πραγματική εκδοχή του «Ο φόβος τρώει τα σωθικά» του Φασμπίντερ, το Ελσίνκι αποτυπώνει έναν έρωτα που φωλιάζει στο ρευστό πολιτικό συγκείμενο μιας Ελλάδας, Ευρώπης και Μέσης Ανατολής σε κρίση. Κι ενώ οι κανονιστικές επιταγές του φύλου, της θρησκείας, του γάμου επιβάλλουν απόσταση, οι τόσο θερμοί ψηφιακοί διάλογοι των δυο ηρώων και η υπερκέραση όλων των απτών και αόρατων συνόρων τους κρατούν κοντά. Ένα μυθιστόρημα που αντιστρέφει, «κουηροποιεί» τις έννοιες της οικογένειας, της ευαλωτότητας και της εγγύτητας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου